Koningin in de business class
Door Bea Versteeg
De koningin van Lombardije ging uit rijden in een koets. De koningin van Nederland heeft heel wat meer vervoersmiddelen tot haar beschikking. Zij kan kiezen tussen auto, bus, trein, helikopter of vliegtuig. En niet te vergeten: de gouden koets. Die komt echter alleen op Prinsjesdag uit de stallen. Volgende week dus.
Sinds dit voorjaar beschikt het Nederlandse hof over nieuwe auto's. De oude vertrouwde Fords maken plaats voor Volvo's. Dit gaat niet in één keer. Koningin Beatrix rijdt nog altijd in de verlengde Ford Scorpio, die als kenteken AA-90 heeft. Het merk auto mag veranderd zijn, de kleur blijft dezelfde: blauw.
Hoe het Nederlandse staatshoofd zich buiten het paleis begeeft, hangt van de omstandigheden af. Komt de Japanse keizer Akihito op staatsbezoek, dan wordt de verlengde Lincoln Continental uit de koninklijke stallen gehaald. Voor Koninginnedag, de zestigste verjaardag van de Koningin of het huwelijk van Bernhard jr. en Annette Sekrève rijdt de bus voor.
Niemand had gedacht dat die bus zo vaak de garage in Leidschendam zou verlaten. Buitenlandse hovelingen vinden het vaak maar niets wanneer voorgesteld wordt de blauwe bus tijdens een bezoek te gebruiken. Hun superieuren vinden het daarentegen prachtig. De bus is een cadeau van het Verenigd Streekvervoer Nederland, DAF en United Bus aan de Koningin. Hij is de eerste van een nieuwe generatie lijnbussen die in 1991 in productie ging.
Trein
Heel wat minder snel stapt koningin Beatrix in de koninklijke trein. Dit jaar werd hij ingezet tijdens het staatsbezoek van koning Albert en koningin Paola van België. De trein bracht hen toen van Amsterdam naar Den Bosch.
Het is wat veel gezegd om te spreken van een koninklijke trein. Het gaat in wezen om een rijtuig, tot de aanschaf waarvan de regering in 1991 besloot. Twee jaar later werd hij net voor Kerst opgeleverd. Hij heeft een salon, waarin ook een vergadertafel en zes stoelen staan, twee slaapkamers, een keukentje en een douche. Het rijtuig wordt beheerd door de Nederlandse Spoorwegen. Ook ministers kunnen de trein gebruiken voor officiële gelegenheden.
Een dergelijk dubbelgebruik kent de KBX, zoals het regeringsvliegtuig kortweg genoemd wordt. De Fokker Executive Jet 70 is sinds 1996 in gebruik. Het toestel verliet de Fokker-productielijn op de dag dat de Nederlandse vliegtuigbouwer failliet ging. Koningin Beatrix heeft het eerste gebruiksrecht, zelfs al wil zij privé naar het buitenland. Als de premier op dat moment ook weg moet, rest hem de business class van KLM.
De brede, blauwe stoelen in de Boeings van de Nederlandse luchtvaartmaatschappij zijn overigens ook koningin Beatrix niet onbekend. Als zij naar de Antillen gaat, vliegt ze het grootste deel per KLM. Het upperdeck van de business class is dan voor haar en haar gevolg gereserveerd. Het laatste stukje legt ze af in het regeringstoestel, dat vooruit is gevlogen.
Om in Nederland de files te ontwijken, gebruiken leden van het Koninklijk Huis steeds meer een helikopter van de luchtmacht. De Alouette garandeert dat koningin Beatrix precies op tijd ergens arriveert. Zij wil immers geen onderdaan op haar laten wachten.
Staldepartement
Een eigen koninklijke heli behoort nog niet tot het bezit van het koninklijk staldepartement. Dit wordt ook wel aangeduid als de koninklijke stallen. Het staldepartement is gevestigd naast het Haagse Paleis Noordeinde. Het complex bevat kantoren, een koetshuis, de tuigenkamer, garages, paardenboxen en een binnen- en buitenmanege.
Het staldepartement heeft twee afdelingen. De afdeling rij- en koetsstal verzorgt de paarden en onderhoudt de rijtuigen. De afdeling garage beheert de hofauto's. Bovendien bepaalt deze afdeling welke auto wanneer gebruikt wordt. Het bureau luchtvaart coördineert het gebruik van vliegtuigen en helikopters. Het geheel staat onder leiding van de stalmeester, die alle reizen van het Koninklijk Huis en de voornaamste leden van de hofhouding regelt. De koninklijke 'reisagent' heet sinds 1996 luitenant-kolonel Wassenaar.
Voor het rijden van de leden van het Koninklijk Huis heeft Wassenaar de beschikking over veertien chauffeurs van wie er twee permanent in Apeldoorn zijn gestationeerd. Zij rijden prinses Margriet en mr. Pieter van Vollenhoven als die ergens het Koninklijk Huis representeren. De dertig hofauto's worden ook gebruikt voor een aantal leden van de hofhouding. Als een hofdame bijvoorbeeld naar Katwijk moet voor de voorbereidingen van Koninginnedag, rijdt een chauffeur haar in een hofauto voor.
Door het grote aantal gebruikers is er altijd wel een chauffeur onderweg. Bovendien verkennen zij van te voren de routes. Welke leden van het Koninklijk Huis en de hofhouding vervoerd moeten worden, staat in de wekelijkse agenda's die de diverse secretariaten van het Koninklijk Huis opstellen.
De chauffeurs krijgen flinke trainingen aan het Politie Verkeersinstituut (PVI) in Apeldoorn en op de slipbaan in Lelystad alvorens zij aan de slag gaan. Het garagebedrijf waaronder zij vallen, adverteert niet als er vacatures zijn. Open sollicitaties en contacten via via zorgen voor opvulling van de opengevallen plaatsen.
Privé
De keuze voor Volvo komt niet als een verrassing. Privé reden zowel koningin Beatrix als prins Willem-Alexander al in een auto van deze fabrikant. De troonopvolger heeft lange tijd een voorkeur gehad voor de stationcaruitvoering. Waar zijn moeder ook privé voor een blauwe auto kiest, rijdt Willem-Alexander in zijn eigen tijd in een groene Volvo V70.
Zijn grootvader prins Bernhard houdt het nog altijd bij snelle wagens. Een paar jaar geleden kocht hij een gloednieuwe Ferrari. Hij rijdt hem niet zelf. Een chauffeur neemt plaats achter het stuur. Zijn naamgenoot Bernhard jr. heeft ook een voorkeur voor auto's met een snelle uitstraling. In een zwarte Audi TT bezocht hij in mei zijn zieke grootvader. Broer Maurits rijdt in een BMW uit de 3-serie rond, evenals overigens prins Claus.
Marilène zoeft in een Audi A3 naar haar werk bij Ahold. Haar schoonouders, prinses Margriet en mr. Pieter van Vollenhoven rijden privé in een Mercedes uit de G-klasse. Prins Constantijn kiest, evenals zijn moeder en broer, voor een Volvo. Hij rijdt in een Volvo C70 coupé. Prins Pieter-Christiaan heeft de goedkoopste wagen, een Daewoo Nubira. Een keuze waarmee de Daewoo-importeur zeer gelukkig is. Hij gebruikte de prins dit voorjaar als uithangbord in een blad voor Daewoo-rijders.
Eén vervoermiddel lijkt uit het leven van koningin Beatrix verdwenen te zijn: de fiets. Beelden van een fietsende Koningin zijn al jaren niet meer gesignaleerd. Daarentegen kan zij nog regelmatig te paard gesignaleerd worden. Om even aan de beslommeringen van alle dag te ontsnappen geeft ze haar ruin Iwar de sporen langs het strand.
