Onrust militairen
Argentinië door
schrappen wetten

Het gaat om de ”punto final”-wet en om de ”gehoorzaamheidswet”. Deze twee wetten werden in 1987 afgekondigd door de toenmalige president Raúl Alfonsín, wiens democratische regering zich met tegenstand vanuit het leger zag geconfronteerd. Om een einde te maken aan de onvrede bij de militairen koos de regering destijds voor het instellen van twee wetten die vele officieren die tijdens de dictatuur (1976-1983) de mensenrechten hadden geschonden, ontsloegen van vervolging.

De federale rechter Gabriel Cavallo deed gisteren uitspraak in een moord- en ontvoeringszaak uit 1978. In zijn vonnis stelt hij dat de amnestiewetten ongrondwettig zijn, omdat ze militairen vrijwaren van vervolging wegens ontvoering, moord en marteling van tegenstanders van de dictatuur. Misdrijven tegen de menselijkheid kunnen volgens de rechter niet verjaren.

Hoewel de uitspraak van toepassing is op een specifiek geval, de zaak tegen elf ex-militairen die ervan worden verdacht achter de 'verdwijning' van een echtpaar en zijn kind te zitten, kan hij volgens juristen een precedentwerking hebben. Minster van Defensie Horacio Jaunarena, die ook in 1987 deze functie bekleedde, liet gisteren direct weten dat hij het besluit als „ongezond” beschouwt. Waarschijnlijk tekent het openbaar ministerie hoger beroep aan tegen de nietigverklaring van de twee wetten.

In de ”punto final”-wet –bedoeld om een punt te zetten achter slepende affaires– werd een maximale termijn vastgelegd waarbinnen nog aangifte kon worden gedaan van schendingen. De ”gehoorzaamheidswet” pleitte die militairen vrij die weliswaar mensenrechtenschendingen hadden gepleegd, maar zich daarbij konden beroepen op het feit dat ze slechts bevelen hadden opgevolgd.

Hoewel het Argentijnse Congres al in een eerder stadium voor de afschaffing van de twee wetten heeft gestemd, is volgens mensenrechtenorganisaties het besluit van Cavallo heel belangrijk. Pas als justitie de wetten definitief nietig verklaart, kan worden overgegaan tot het beginnen van nieuwe processen in zaken die eerder werden geseponeerd.

Grote onrust
Als de twee wetten inderdaad komen te vervallen, kunnen er alsnog aanklachten worden ingediend tegen naar schatting 400 militairen, die dankzij de wetten onschendbaarheid genoten. De uitspraak van de rechter heeft grote onrust veroorzaakt in regerings- en militaire kringen, die zich voorbereiden op de herdenking van de militaire staatsgreep van 1976.

Ex-dictator Videla en andere juntaleiders kregen in 1985 een levenslange gevangenisstraf, maar kregen vier jaar later amnestie. De meeste militairen die worden verdacht van misdrijven in de tijd van de junta hebben zich nooit voor de rechter hoeven verantwoorden.