Theologenblog (Gert Kwakkel): Alleenheersers en executies in adventstijd

Aan het front of vanaf de zijlijn hebben Rusland en China steun gegeven. Maatregelen om de burgers te beschermen, hebben zij effectief geblokkeerd. Het eigenbelang van de machthebbers moest het zwaarst wegen. Als je toestaat dat anderen zich bemoeien met de binnenlandse aangelegenheden in Syrië, kun je er als president van Rusland of China niet omheen dat ook in eigen huis te accepteren.

Is er ooit een alleenheerser geweest die zijn macht kon veiligstellen zonder bloedvergieten? Gaan zij niet allemaal over lijken, net als Assad en Poetin?

Koning Salomo regeerde met vrijwel onbeperkte macht over een groot gebied. Hij hoefde geen oorlogen te voeren en zijn onderdanen leefden onbezorgd. Toch liet ook deze vredevorst aan het begin van zijn bewind een aantal executies voltrekken. Toen zijn halfbroer Adonia een greep naar de macht leek te doen, liet Salomo hem ombrengen. Hetzelfde lot onderging Adonia’s medestander, de oude legeraanvoerder Joab.

Waren die maatregelen van Salomo nodig en gerechtvaardigd? Het laatste woord is daar nog lang niet over gezegd. In elk geval is duidelijk dat Salomo’s macht mede door deze maatregelen geconsolideerd werd (1 Kon. 2:46). God had aan Salomo’s vader David beloofd, dat Hij het koningschap van zijn zoon solide zou maken (2 Sam. 7:12). Salomo’s bloedige maatregelen speelden een rol bij de vervulling van deze belofte. Maar dat neemt de onfrisse geur die er omheen hangt, niet weg.

Enkele van Salomo’s executies waren hem door zijn vader opgedragen, vanaf diens sterfbed. Maar David was de formulering van zijn laatste wil anders begonnen. Hij droeg zijn zoon allereerst op zich strikt te houden aan Gods geboden, zoals die te vinden zijn in het onderwijs van Mozes (1 Kon. 2:3). Daarmee toonde David dat de koningswet van Deuteronomium 17 zijn hart geraakt had. In die wet bepaalt Mozes namelijk dat de toekomstige koningen altijd een kopie van zijn onderwijs bij zich moeten hebben. Zij moeten daar dagelijks in lezen. Dan zullen zij leren ontzag te hebben voor God en zich niet inbeelden dat zij meer zijn dan hun volksgenoten. Op die manier zullen zij lang regeren, van vader op zoon (Deut. 17:18-20).

Het lijkt een droom: Assad en Poetin studerend in de wetten van God, naar Hem luisterend, dienend bezig, met respect voor hun onderdanen. Zelfs David en Salomo maakten dat niet waar.

Het Nieuwe Testament tekent Jezus Christus als de Koning op Davids troon Die werkelijk vrede brengt. Zijn troon staat vast op recht en gerechtigheid. Maar ook Zijn rijk komt er niet zonder dat degenen die zich hardnekkig tegen Hem verzetten de dood vinden.

Toch maakt Hij het verschil. Hij droeg werkelijk Gods wetsonderricht in Zijn hart: „Hier ben Ik –in de boekrol staat van Mij geschreven– om uw wil, o God, te doen” (Hebr. 10:7). Daarom verhief Hij zich niet boven Zijn medemensen. Voordat Hij het vonnis over Zijn tegenstanders voltrekt, gaf Hij eerst zijn eigen bloed.

Vanuit het puin en het gifgas in Aleppo kun je uitzien naar een andere Alleenheerser. Machthebbers die over lijken gaan en machthebbers die toekijken, zullen zich met Hem moeten confronteren.

De auteur is hoogleraar Oude Testament aan de Theologische Universiteit Kampen en de Faculté Jean Calvin in Aix-en-Provence. Hij schrijft dit artikel als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen.

Theologenblog (Gert Kwakkel): Alleenheersers en executies in adventstijd

Opinie

RD.nl in uw mailbox?