Sociale media net zo gevaarlijk als het echte leven

Het blijft tobben met die sociale media. Hoewel voor menigeen een bron van inspiratie en gezelligheid, blijft keer op keer de proteststem klinken. Of noem het: een tegengeluid. Maar in ieder geval blijven de sociale media voortdurend onder vuur liggen. Het Reformatorisch Dagblad biedt een welwillend podium aan deze geluiden. Dit is natuurlijk een goed recht van de krant en mijns inziens geen enkel probleem. Maar natuurlijk mag ik er dan het mijne van vinden en schrijven.

Begin februari opende journalist Jaco van der Knijff in een column de aanval op politici, publicisten, presentatoren en predikanten, maar indirect natuurlijk op elke actieve twitteraar. „Blijkbaar is de nieuwe mode dat je, als je mee wilt tellen, ervoor moet zorgen dat je zo veel mogelijk volgers krijgt en per dag zo veel mogelijk tweets de wereld in helpt.”

Iedereen die een beetje bekend is met het fenomeen Twitter, zal deze conclusie met enige bevreemding en verbazing lezen. Niet omdat er geen mensen zijn die veel Twitterberichten plaatsen; ook niet omdat er geen mensen zijn die kicken op veel volgers. Maar Van der Knijff viel in de bekende valkuil om op basis van een karikatuur het fenomeen Twitter kritisch te benaderen. Maar afijn, dat zij hem vergeven.

Filosofe Stine Jensen pakte het serieuzer aan en schreef ter gelegenheid van de Maand van de Filosofie een essay, getiteld ”Echte vrienden. Over intimiteit in tijden van Facebook, GeenStijl en WikiLeaks”. Het RD wijdde er een kaderartikel aan. Volgens Jensen holt een fenomeen als Facebook het begrip vriendschap uit. „Echte vrienden houden elkaar een spiegel voor en wijzen elkaar op zwakheden, maar dat soort echte vriendschappen levert Facebook niet op. Wel een heleboel tijdrovend gebabbel.”

Afgelopen maandag wees de commentator van het RD (opnieuw) op de schaduwzijden van sociale media. Ik citeer: „Sociale media veranderen het leven in een vitrine die niet alleen een einde maakt aan privacy maar waarin ook geborgenheid en Bijbelse waarden en normen onder druk komen te staan, door dat wat je vrienden terugkrabbelen en tweeten.” Het commentaar sluit af door gebruik van sociale media weg te zetten als egotripperij en imagopoetsen. Niet mis voor een krant waarvan een groot deel van de medewerkers actief is op sociale media en die nog maar heel recent enkele nieuwe Twitteraccounts lanceerde.

Met enig recht kan ik mezelf een vrij actief gebruiker van sociale media noemen. Ik weet dus waarover ik spreek. Maar de genoemde schaduwzijden en kritiekpunten herken ik niet. Grotendeels zijn ze gebaseerd op een generalisering van enkele problemen die inderdaad kunnen voorkomen.

Egotripperij, uitholling van echte vriendschappen en verlies van privacy zijn gebreken van de mensheid die ook buiten de sociale media hoogtij vieren. Als we dan toch met een schuin oogje en een scheef gezicht naar de digitale ontwikkelingen van de laatste decennia willen kijken, dan ligt dáár veel eerder de bron van het probleem.

De komst van internet heeft zeker niet alleen pais en vree gebracht. Het heeft ons afhankelijk gemaakt van een onpersoonlijk medium waar we vaak blindelings op vertrouwen. Het fenomeen internet biedt daarnaast de mogelijkheid om van minuut tot minuut geïnformeerd te worden. Niet iedereen kan daar goed mee omgaan en er ontstaat zoiets als ‘verslaving’, ook wel infobesitas genoemd. Maar zoals internet van onschatbare waarde is, mits je het verstandig gebruikt, kunnen sociale media ook enorm veel betekenis hebben, als je die maar verstandig gebruikt.

Sociale media worden niet voor niets zó genoemd. Facebook, Hyves en Twitter zijn middelen om met elkaar in contact te komen en om nieuwe mensen te leren kennen. Dankzij sociale media is gezelligheid ‘tussen de bedrijven door’ mogelijk. Of dat een uitholling van echte vriendschappen is? Ik geloof er niets van. Sociale media bieden mogelijkheden op momenten wanneer er voor ‘echte vriendschappen’ even geen tijd en gelegenheid is. En het leuke is dat sociale media juist nieuwe vriendschappen en reallifecontacten opleveren.

Ja, narcistische, egocentrische tweeps zijn er zeker. Buiten de sfeer van sociale media trouwens net zo goed. Het zit immers diep in ons om onszelf belangrijk te vinden. Aantasting privacy? Daar ben ik echt zélf bij. Overigens ook bij de wijze waarop ik mezelf etaleer op Facebook, Hyves of Twitter. Persoonlijke verantwoordelijkheid is leidend voor de wijze waarop iemand op sociale media actief is. Net als in het ‘echte leven’. Sociale media zijn net zo gevaarlijk als het echte leven. Maar dat mijden we toch ook niet?

De auteur is communicatiemedewerker en actief op diverse sociale media. Dit artikel is overgenomen van zijn weblog keesvreeken.nl.

Sociale media net zo gevaarlijk als het echte leven

Opinie

RD.nl in uw mailbox?