Krant onmiskenbaar van invloed op lezerskring

:::inline_article 1:::

:::inline_article 2:::

Wat is het verschil als we spreken over een achterban, een gemeenschap of een volksdeel? In mijn spraakgebruik zijn dat in hoge mate synoniemen en ik heb niet de indruk dat ik daarmee sterk afwijk van wat algemeen gangbaar is.

Vanwege het interkerkelijke karakter was de achterban van RD of SGP nooit zo scherp af te grenzen als vroeger het geval was met de rooms-katholieke of de vrijgemaakte kring. Het lidmaatschap van de Rooms-Katholieke Kerk of de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) vormde daar in principe de grens, zij het dat je ook dan te maken had met meelevende leden en randleden.

Verder geldt in de huidige situatie dat het kiezersbestand van de SGP heterogener is dan vroeger. Zwevende kiezers komen gemakkelijker dan voorheen bij die partij terecht. Het RD wordt ermee geconfronteerd dat een dagbladabonnement tegenwoordig niet meer vanzelfsprekend is. Dat maakt dat partijkeuze en krantenabonnement nu minder zeggen dan voorheen.

Sterkere integratie

Tijssen maakt kennelijk verschil tussen een volksdeel en een gemeenschap. Het zij zo. Inhoudelijk is de vraag aan de orde in hoeverre het RD bijgedragen heeft tot een sterkere integratie van de reformatorische gezindte.

Hij citeert een verzuchting van Driestardirecteur Kuyt uit 1968 over de verdeeldheid van het gereformeerde volk. Maar als de man nog leefde, zou hij anno 2019, na de commotie over de Nashvilleverklaring, hetzelfde kunnen zeggen.

Ook in de tussenliggende jaren waren er allerlei hooglopende controverses. Denk aan de voorkeursacties in de SGP in 1971 en 1981, de strijd rond de vorming van PKN en HHK, de waardering van de EO en de taxatie van de HSV.

Blijft de vraag welke mate van sociale en culturele integratie er in reformatorische kring bestond bij de start van het RD en in hoeverre die door de krant versterkt is. Bedenk wel dat een dagblad slechts een van de factoren in een uitermate gecompliceerd krachtenveld. Zijn bijdrage ligt in het signaleren, maar ook in het aanmoedigen of afwijzen van bepaalde ontwikkelingen.

Maar wil die boodschap effectief zijn, dan moet daarvoor wel een zekere principiële basis zijn bij de lezerskring, waar men bij aan kan sluiten. De oprichters gingen ervan uit dat die er was en de groei van het RD gaf hun daarin gelijk.

Onmiskenbaar

Daarmee spreek ik niet bagatelliserend over de invloed van het RD, terwijl ik dat vroeger anders zou hebben gedaan. Zo schreef ik in 1981 niet dat de krant grote invloed heeft op het denken en doen van mensen, zoals Tijssen stelt, maar dat ze „onmiskenbaar van invloed” is. Een secure lezer voelt het verschil aan.

Dat bovenlokale gemeenschappen alleen via media tot stand komen, is zeker waar. Maar dan moet je dat begrip wel ruim nemen. De verbondenheid in een kerkverband ontstaat niet alleen door het wekelijkse kerkblad (zelfs al heet dat De Saambinder). We moeten dan ook denken aan boeken, preken, catechese, jeugdwerk en ander verenigingswerk, predikantenopleiding, eigen scholen en allerlei formele en informele contacten tussen kerkleden. Kortom, aan allerlei vormen van communicatie.

De auteur is oud-hoofdredacteur van het RD.

Krant onmiskenbaar van invloed op lezerskring

Opinie

RD.nl in uw mailbox?