Is Jezus’ opstanding aanvaardbaar?

Dit laatste wil ik zeker niet beweren. Het is goed dat er argumenten worden aangedragen om mensen ervan te overtuigen dat het, objectief bekeken, beslist een optie is dat Jezus van Nazareth uit de dood is verrezen en het graf leeg heeft achtergelaten. Wanneer de boodschap van Pasen een verzinsel van mensen was geweest, dan hadden de vijanden van het geloof dit eenvoudig kunnen weerleggen door het lichaam van Jezus te tonen. Stel dat er grafroof had plaatsgevonden, ondanks de soldatenwacht. Waren de discipelen en de vrouwen dan met gevaar voor eigen leven en met grote bevlogenheid de wereld ingetrokken om de paasboodschap uit te dragen?

Er zijn goede argumenten om hinderpalen voor het geloof aan de paasverkondiging weg te nemen. Het geloof dat de Gekruisigde is opgestaan, is geen blind geloof, maar een overtuiging waarvan verantwoording kan worden afgelegd. Het is meer aannemelijk dan alternatieve verklaringen voor de gebeurtenissen rond en direct na het sterven van Jezus.

Toch komt het zonder het hartveroverende werk van de Heilige Geest niet tot echt geloof in Jezus als de Opgestane. Want dat geloof houdt in dat God op een unieke wijze heeft ingegrepen in de geschiedenis. Hij heeft in de opwekking van Zijn Zoon de natuurwetten doorbroken die Hij zelf in de schepping heeft gelegd. Deze goddelijke ingreep is niet minder dan een herschepping. Het gaat immers niet om een visioen van een geestverschijning.

Volgens de vrijzinnige ”objectieve visioenstheorie” kregen de discipelen en de vrouwen in hun verbijstering als het ware een ”telegram vanuit de hemel”, waardoor ze ineens totaal anders tegen de situatie aankeken en nieuwe moed vatten. Maar deze opvatting wordt gelogenstraft door de paasberichten. Daaruit blijkt dat Jezus herhaaldelijk lichamelijk, zichtbaar en tastbaar, in het midden van de apostelkring verscheen. Het gaat evenmin om een terugkeer van een gestorvene in dit aardse leven, zoals dat bij Lazarus in Bethanië het geval was. Nee, hier gebeurt iets wat geen precedent heeft in de wereldgeschiedenis.

En tegelijkertijd staat het gebeuren van Pasen niet op zichzelf, maar is het integraal onderdeel van heel de weg van Immanuël, God met ons. God, die zelf boven ruimte en tijd verheven is, werd in Christus mens in ruimte en tijd. De incarnatie, de vleeswording van het Woord, zet zich met Pasen door als een ongekende, blijvende verbinding tussen God en mens. Hierbij belichaamt de als volmaakt Mens opgestane Jezus de in Hem uitverkoren nieuwe mensheid. Deze raad van God is door de zonde uit alle macht tegengewerkt, maar wordt in Christus toch heerlijk vervuld. Op de nieuwe aarde en onder de nieuwe hemel zullen de drie-enige God en de nieuwe mensheid voor eeuwig in volmaakte vrede samen zijn. God blijft God en de mens blijft mens, maar God en mens zijn dan onafscheidelijk met elkaar verbonden in heerlijkheid. Dat is het effect van het heilsfeit van Pasen.

Dit alles werkelijk te geloven, is onmogelijk zonder hartelijke verbondenheid met God. Denk aan de geloofsovergave van Thomas, die in aanbidding door de knieën gaat als hij belijdt: „Mijn Heere en mijn God” (Johannes 20:28). Apologetische argumentatie is van belang om een ”toeleidende weg” te banen tot dit geloof (en de discipelkring rond Thomas zal zich daar ongetwijfeld op hebben toegelegd, om hem zo over de streep te trekken). Maar voor de werkelijke doorbraak van het geloof is de ontmoeting met de levende Christus nodig. Hij laat zich ontmoeten door Woord en Geest, overal waar het getuigenis van het paasevangelie klinkt.

De auteur is hoogleraar systematische theologie aan de ETF in Leuven. In deze rubriek worden antwoorden gegeven op vragen over het christelijk geloof.

Is Jezus’ opstanding aanvaardbaar?

Opinie

RD.nl in uw mailbox?