Is er nog wel ruimte voor kritiek op islam?

Het zou onverstandig zijn als christelijke partijen in het gat van de PVV zouden stappen en kritiek op de islam tot een van hun thema’s zouden maken. In de Nederlandse context zal een meerderheid van de bevolking daaruit juist concluderen dat traditionele christenen even onverdraagzaam zijn als de moslims die zij beschuldigen en dat beide groepen daarom hun privileges, zoals eigen onderwijs, dienen te verliezen. De politiek is geen geschikt platform om een godsdienst als zodanig onder kritiek te stellen. De islamitische traditie als oorzaak van misstanden aanwijzen, is in de politiek vaak niet slim, ook al is het theologisch en historisch wel waar. Zo’n benadering maakt het op gang komen van veranderingen juist lastiger. Het wordt dan een zaak van eer en loyaliteit aan de geloofsgemeenschap en dan sluiten de gelederen zich.

Concrete misstanden mogen en moeten juist wel benoemd worden. Zo is het belangrijk dat politici blijven opkomen voor de positie van bekeerlingen die de islam verlaten. In vrijwel alle landen met een moslimmeerderheid is hun positie nog steeds buitengewoon problematisch en kunnen mensen met een moslimachtergrond alleen in het geheim gedoopt worden. Onlangs had een groep van een paar honderd christenen met een moslimachtergrond uit allerlei landen de moed een brief te schrijven aan het Afghaanse parlement, met een oproep het leven van hun geloofsgenoten te beschermen. De Turkse moslimgemeenschap in Nederland heeft, naast de mogelijkheid van gesubsidieerd islamitisch onderwijs, ook veel internaten opgericht en Turkije wil daarin investeren. Christenen in Turkije kunnen wel in het openbaar bij elkaar komen, maar krijgen niet dezelfde ruimte voor de vorming van hun kinderen als moslims in Nederland. Daar mogen politici aandacht voor vragen.

In Nederland zijn er ongeveer even veel migrantenchristenen als moslims. In de afgelopen decennia hebben moslims vaak medewerking gekregen bij de bouw van moskeeën. Soms ging het ook om steun met integratiegelden, omdat veel moskeeën een culturele vereniging in hun gebouw gehuisvest hebben. Migrantenchristenen worden echter heel anders behandeld en hebben het in veel steden nog steeds erg moeilijk om geschikte huisvesting te vinden. Het zou goed zijn wanneer hier het principe zou gelden: Gelijke monniken, gelijke kappen. Naast etnische migrantenkerken zijn er steeds meer pioniersplekken en nieuwe christelijke geloofsgemeenschappen waarvan de helft of meer van de leden een migratieachtergrond heeft. Het kerkelijk landschap verandert. In de media krijgen de uitstroom van de Rooms-Katholieke Kerk en de Protestantse Kerk in Nederland en de leegstand of afbraak van kerkgebouwen veel aandacht, maar dat is slechts het halve verhaal. Er zijn in de laatste decennia meer nieuwe geloofsgemeenschappen bijgekomen dan kerken gesloten. Er is veel behoefte aan ruimten waar zij kunnen samenkomen.

Met het verdwijnen van IS en de brede kritiek op de islam zou de aantrekkingskracht van de islam weer kunnen toenemen. Het valt me op dat er in de catechese in de kerken nog steeds erg weinig aandacht is voor het feit dat moslims vaak juist het christendom onder kritiek stellen en christenen uitnodigen moslim te worden. Moslims betogen dat het christendom afbrokkelt, omdat het gefaald heeft, en dat de islam het redelijke alternatief is voor het huis van Europa, dat geestelijk leegstaat. Misschien dat catecheten zich ongemakkelijk voelen om dit thema aan de orde te stellen, omdat kerkelijke jongeren vaak meer ervaring hebben in de omgang met moslims dan zijzelf. Het is zaak dat we als kerk die achterstand snel inlopen.

De auteur is predikant-directeur van stichting Evangelie & Moslims. In deze rubriek worden antwoorden gegeven op vragen over het christelijk geloof.

Is er nog wel ruimte voor kritiek op islam?

Opinie

RD.nl in uw mailbox?