Weinig hoop voor vreedzame oplossing conflict Rusland en Oekraïne

De duiding van de maritieme ruzie tussen Oekraïne en Rusland lijkt op het eerste gezicht voor de hand te liggen. Moskou heeft ten diepste nooit de soevereiniteit van Kiev geaccepteerd, ook al moest het die na de val van de Sovjet-Unie noodgedwongen erkennen. De Oekraïense toenadering tot het Westen die daarop volgde, was Rusland helemaal een doorn in het oog. Na het verdrijven van de pro-Russische Oekraïense leider Janoekovitsj in 2014, de Russische annexatie van de Krim en de Russische inmenging in de oorlog in Oost-Oekraïne, belandden de verhoudingen op een absoluut dieptepunt.

Het opbrengen van de Oekraïense schepen afgelopen weekeinde, is echter niet zomaar een Russisch staaltje Oekraïne-plagen. Met deze actie wil Moskou laten zien dat het heer en meester is in het gebied tussen de Krim en het Russische vasteland. Dat is niet voor niets. Al vrij snel na de annexatie van de Krim zag Rusland in dat deze daad strategische nadelen met zich meebracht. De enige verbinding tussen Rusland en de Krim liep immers via twee wegen over Oekraïens grondgebied. Daarom gaf president Poetin in allerijl opdracht een brug tussen Rusland en de Krim te bouwen.

Sinds die tijd probeert Rusland ook zijn greep op de Straat van Kertsj, de zee-engte tussen beide gebiedsdelen, te verstevigen. Die waterweg vormt tegelijkertijd voor Oekraïne de enige doorgang tussen de Zwarte Zee en de belangrijke havenstad Marioepol aan de Zee van Azov. Het lijkt er nu op dat Poetin doelbewust de doorvaart via deze verbinding bemoeilijkt. Ondanks het feit dat beide landen in 2003 een verdrag sloten dat ongehinderd scheepvaartverkeer garandeert.

Tegelijkertijd beseft Poetin terdege dat de Krim nog altijd sterk afhankelijk is van Oekraïne, vooral wat de levering van elektriciteit en drinkwater betreft. Daarmee heeft Kiev enerzijds een sterk machtsmiddel in handen. Anderzijds kan Moskou Oekraïense obstructie van die voorzieningen als een casus belli opvatten en de zaak in een oorlog laten ontaarden.

Daar zit precies de angel van deze jongste ruzie. Rusland zal niet aarzelen elke vorm van Oekraïens militair optreden met geweld te beantwoorden. Het hoeft weinig betoog dat Kiev daarbij aan het kortste eind zal trekken. Ook Europa zal daar niets aan kunnen veranderen, alle dreigementen van sancties ten spijt.

Idealiter zouden beide landen om de tafel moeten gaan om duidelijke afspraken over de doorvaart tussen de Krim en het Russische vasteland te maken. De huidige realiteit biedt echter weinig hoop op een dergelijke vreedzame en verstandige oplossing.

Weinig hoop voor vreedzame oplossing conflict Rusland en Oekraïne

Opinie

RD.nl in uw mailbox?