Bij opvoeding moet karaktervorming leidraad zijn

Jonge stellen beginnen hun ouderschapsavontuur vaak met een gezonde dosis idealisme. In werkelijkheid zijn ouders zondaars die zondige kinderen opvoeden in een onvolmaakte wereld. In dit artikel willen we een inzicht delen dat zich verdiept heeft tijdens onze eigen opvoedingsreis. Dit eenvoudige inzicht is dat karaktervorming van onze kinderen steeds de hoofdprioriteit in de opvoeding moet zijn. Dit lijkt een voor de hand liggend punt en maar weinig mensen zullen het hiermee oneens zijn. Toch komt karaktervorming bij velen van ons in de opvoeding niet op de allereerste plaats. Laten we daarom eerst nagaan wat karakter is en vervolgens nagaan hoe we onze kinderen kunnen helpen bij karakterontwikkeling in de verschillende levensfasen.

Karakter is wie een persoon ten diepste is. Het beïnvloedt alle relaties en prestaties in het leven. Ons karakter komt tot uiting in wat we doen als niemand ons ziet. Daarom is integriteit bij karakter belangrijk. Een goed karakter betekent het hebben van een vaste kern aan overtuigingen die niet gemakkelijk verandert of bezwijkt onder groepsdruk, door culturele invloeden of veranderende omstandigheden.

Karakter ontstaat niet zomaar bij onze kinderen. Daarom moeten we er alles voor geven om karakterontwikkeling centraal te stellen, vooral als kinderen nog jong zijn. Hoewel veel ouders prestaties belonen (goede cijfers of sportprestaties, om er maar een paar te noemen), moet karakter prioriteit krijgen als datgene waarop elk aspect van het leven rust. Samen met het ontstaan van persoonlijk geloof in Jezus Christus bij kinderen komt de zorg voor karakterontwikkeling in de opvoeding op de eerste plaats – als een reactie op wat Jezus voor hen heeft gedaan. Ten diepste willen we onze kinderen aanmoedigen om op Christus te gaan lijken (Rom. 8:28-29).

Uitdagingen

Het geconfronteerd worden met uitdagingen en kansen vormt het karakter van een kind. De neiging van veel jonge (en minder jonge) ouders is om hun kinderen te verwennen, vooral hun eerste kind en vaak ook de jongste. Als we onze kinderen echter vaak hun zin geven, zullen we de gevolgen hiervan gepresenteerd krijgen in de vorm van een verwend, ondankbaar kind. Kinderen verwennen druist in tegen de ouderlijke verantwoordelijkheid om onderwerping en samenwerking binnen het gezin te bevorderen.

Karakterontwikkeling bij onze kinderen is van levensbelang, niet alleen voor onszelf en onze kinderen, maar ook omwille van de eenheid en de dynamiek in het gezin, voor de christelijke gemeente en voor de voortgang van Gods Koninkrijk.

Het is absoluut noodzakelijk om als ouders ervoor te zorgen dat wij onze kinderen opvoeden, in plaats van dat de kinderen de ouders regeren. Daarom is het belangrijk om vanaf het begin te communiceren dat jij, en niet je kind, de leiding heeft. Dat is geen onderdrukking van de ontwikkeling en de zelfexpressie van onze kinderen. Integendeel, het is een teken van oprechte, toegewijde liefde. Het boek Spreuken leert ons dat tucht belangrijk is bij de opvoeding; de liefhebbende opvoeder corrigeert zijn kinderen (Spr. 6:23; 12:1; 29:15).

Als je kind ouder wordt, zal de relatie met je kind zeker veranderen, maar je betrokkenheid bij het ontwikkelen van zijn of haar karakter moet gelijk blijven, tot aan de jongvolwassenheid toe. Dit is waar het bij ”verantwoordelijk opvoeden” om gaat. Stel, je kind gaat naar school, wat is dan je belangrijkste doel daarmee? Vind je het vooral belangrijk dat je zoon of dochter goede cijfers haalt? Die hebben best hun waarde, maar ze vertellen lang niet altijd iets over het karakter van je kind.

Je kunt veel van je tijd opofferen (vooral in het weekend) aan de hobby’s van je kind, zoals sporten. Je legt hoogtepunten vast op de camera en plaatst ze op sociale media. Maar het hart van je kind blijft misschien onwedergeboren, zijn geest blijft gericht op het winnen van prijzen en zijn identiteitsgevoel is gebaseerd op hoe goed hij het deed op het sportveld. Zijn karakter zal beïnvloed zijn, ten goede of ten kwade, en dan is het te laat om de klok terug te draaien. Geef je krachten daarom vooral aan het helpen van je kind om het karakter te ontwikkelen in plaats van je te concentreren op het halen van goede cijfers of sportprestaties.

Waarden

Het is de vraag hoe wij het karakter van onze kinderen moeten vormen. Hoe zorg je voor goede karaktervorming bij je kinderen? Welke waarden wil je overbrengen? En wat is je werkwijze om die waarden te onderwijzen en je kind daarin te laten groeien?

Natuurlijk vereist karakterontwikkeling toewijding van de ouders. Toch moeten we beginnen met het erkennen dat karakterontwikkeling bij onze kinderen niet los van het werk van de Heilige Geest in hun leven kan worden gedaan. Voor ons is deze taak te groot. De Geest zal Zijn werk doen in onze kinderen wanneer zij in een persoonlijke relatie met God komen en wanneer zij zelf ernaar streven om integere mannen en vrouwen te worden die door Gods genade moreel uitmunten.

Veel Schriftgedeelten over de Geest laten zien dat de Geest in ons, inclusief onze kinderen, werkt wat God behaagt. Als onze kinderen met Hem wandelen, door Hem geleid worden, in Hem leven en met Hem vervuld zijn, zullen ze hun geest op geestelijke dingen richten, en de Geest van de opgestane Christus zal hun sterfelijke lichamen met geestelijke kracht bezielen om hun zondige aard te overwinnen.

Paulus moedigt gelovigen aan om te wandelen door de Geest en schrijft: „De vrucht des Geestes is liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, goedertierenheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid, matigheid” (Gal. 5:16, 18, 22). Hij voegt eraan toe: „Indien wij door de Geest leven, zo laat ons ook door de Geest wandelen” (Gal. 5:23). Hij spoort de gelovigen ook aan om vervuld te worden met de Geest (Ef. 5:18). Daarbij schrijft hij dat „die naar den Geest zijn, bedenken dat des Geestes is” (Rom. 8:5, 11).

Op deze manier zullen onze kinderen in staat zijn om God te behagen en alle dingen te vermogen door Christus, Die ons kracht geeft (Filip. 4:13). De apostel Paulus verwoordt het evenwicht tussen Gods werk en menselijke verantwoordelijkheid prachtig wanneer hij de gelovigen aanspoort met de woorden: „Werkt uws zelfs zaligheid met vreze en beven: Want het is God, Die in u werkt beide het willen en het werken, naar Zijn welbehagen” (Filip. 2:12-13).

Eindexamen

De deugden die God aanprijst, zijn de vruchten van de Geest in gelijkvormigheid aan Christus: liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, goedertierenheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid, matigheid. Als uw kind zijn of haar eindexamen hierin zou moeten afleggen, hoe zou het hem of haar dan vergaan? Zouden ze bijvoorbeeld een 8 of een 3 krijgen in matigheid, of ergens ertussenin? Hoe zit het met de andere genoemde deugden? En hoe zou je het zelf doen? We weten dat dit schuldig verklarende vragen zijn.

Hoewel dus karakter uiteindelijk het resultaat is van het werk van Gods Geest in ons, spoort de Schrift ons niettemin ertoe aan om, „alle naarstigheid toebrengende”, actief deze deugden na te streven en er zelfs in uit te munten (2 Petrus 1:3-11).

Bron: The Gospel Coalition. Margaret Köstenberger is universitair hoofddocent theologie aan het Shepherds Theological Seminary in Cary, North Carolina. Andreas Köstenberger is hoogleraar Nieuwe Testament aan het Midwestern Baptist Theological Seminary in Kansas City, Missouri.

Bij opvoeding moet karaktervorming leidraad zijn

Opinie

RD.nl in uw mailbox?