Piz Amalia Festival: muzikale ontmoeting in de Zwitserse bergen

Een klein bergdorpje op 1810 meter hoogte in het oostelijke Zwitserse kanton Graubünden: S-charl. Dicht bij de Piz Amalia (zie kader). Alleen vanuit de grote plaats Scuol te bereiken. Als de weg tenminste voor de bus begaanbaar is.

Op deze vrijdagmiddag is het druk in S-charl. Het piepkleine witte kerkje vormt het decor voor het eerste echte concert van het derde Piz Amalia Music Festival.

Acht musici in de leeftijd van 14 tot 17 jaar –vier uit Den Haag en vier uit Zürich– maken zich klaar voor een kamermuziekconcert in intieme sfeer. Ze hebben elkaar woensdag pas ontmoet, bij de ambassade in Bern. Bij het concert voor de ambassadeur traden de Nederlanders en Zwitsers nog gescheiden op. Nu moeten ze echter samen muziek maken. Ze hebben er gisteren en vandaag in hotel Belvédère in Scuol hard voor gewerkt.

Spannend

Het kerkje biedt slechts ruimte aan zo’n dertig mensen. Met de 25 die er vanmiddag zijn, is het dus redelijk gevuld. Voorin zitten de jonge musici –vijf meiden, drie jongens– in het ronde koor. Boven hun hoofd staat in het Reto-Romaans, de taal die hier in de Alpen gesproken wordt, Christus’ woord uit Mattheüs 24: „Hemel en aarde zullen vergaan, maar Mijn woord blijft eeuwig bestaan.”

De musici trappen af met Vivaldi: het concert voor gitaar en strijkers, RV 93. Zonder dirigent. Want Anthony Zielhorst van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, die hen muzikaal heeft gecoacht, kijkt toe. De Zwitserse gitariste, die een hoofdrol vervult, kwijt zich gedegen van haar taak. Hier en daar laat de inzet van de violen wat te wensen over. Maar het resultaat mag er zijn.

„Spannend”, noemt Zielhorst het als Vivaldi is weggestorven. „Gisteren voor het eerst samen gerepeteerd. En 24 uur later het eerste concert. We hebben samen veel geoefend, gegeten, geproost. U zult merken: het ene stuk gaat mooi, het andere wat minder.”

Talent

Drie strijkers vervolgen het concert met de Nederlandse componist Julius Röntgen. Dat gaat heel goed samen. En wat een mooi slot!

Bij het blokfluitconcert van Telemann heeft de 15-jarige Dante Jongerius de hoofdrol. Hij is duidelijk een groot talent. Kijkt zelfverzekerd de kerk in, neemt de snelle loopjes met schijnbaar gemak.

Ook Reinier Wink (14) met zijn cello weet van wanten. In z’n eentje zit hij op het podium als hij het ”Paduana” van Honegger vertolkt. Uit z’n hoofd. Mooi.

Dante steelt opnieuw de show met de variaties van Jacob van Eyck over ”Doen Daphne d’over schoone maeght”. Ook alleen op het podium. Ook uit het hoofd. Bij het stuk van Leo Samama dat hij samen met altviolist Remea Friedrich uitvoert, wringt het voortdurend vanwege de dissonanten. Spannend. En knap.

In het tweede deel van Tsjaikovski’s ”Souvenir de Florence”, uitgevoerd door alle strijkers, laat violiste Iris Kengen (16), die de solo speelt, horen wat ze in huis heeft. En dat blijkt veel. Na het verstilde slot kun je in het kerkje een speld horen vallen.

Als de klanken van het afsluitende stuk –de tango ”Oblivión” van de Argentijnse componist Astor Piazzolla, vertolkt door strijkers en blokfluit– wegsterven, is het enthousiasme van het publiek groot. Ook Zielhorst toont zich opgetogen. De inspanningen zijn beloond.

Verrijkend

De jongeren hebben tijdens deze trip nog een paar concerten te gaan. Eén in de kapel van het chalet dat de Nederlandse dirigent Willem Mengelberg begin vorige eeuw hier in de regio, in het bergdal Unterengadin, liet bouwen. En één in het hotel in Scuol.

Op vrijdag 24 november komen de Zwitserse jongeren naar Den Haag, om daar samen met de vier Nederlandse musici in de Paleiskerk een parallelconcert te verzorgen.

De muzikale uitwisseling tussen Nederland en Zwitserland is van groot belang voor de jongeren, zegt Zielhorst. Hij is aan het Koninklijk Conservatorium verantwoordelijk voor de School voor Jong Talent, waar pubers voorafgaand aan een eventuele conservatoriumstudie een intensieve muziekopleiding krijgen. „We hebben momenteel 110 kinderen. Die willen we maximaal uitdagen. De meesten zijn buitengewoon leergierig en ambitieus.”

Voor het festival in Zwitserland kijkt hij ieder jaar weer wie eruitspringen. „Tegelijk denk je vanuit het repertoire. Dit jaar hadden we een blokfluitist en een gitarist nodig voor de muziek die we wilden uitvoeren.”

Volgens Zielhorst is het bijzonder verrijkend voor zijn pupillen om samen met getalenteerde jongeren uit Zwitserland –de Zwitsers komen van een vergelijkbare opleiding van het Gymnasium Rämibühl in Zürich– muziek te maken. „Een fantastische ervaring. Er is sprake van cultuurverschillen. Dat komt ook tot uiting in de manier waarop je de muziek benadert. Daar moeten de jongeren samen uit zien te komen. Als ze op het podium staan, is het de bedoeling dat ze een eenheid vormen.”

Uitnodiging

Het Piz Amalia Music Festival moet in de regio nog wat meer bekendheid krijgen, vindt Christian Müller, president van het festival. De eerste keer, in 2015, speelde het viooltalent Flurina Sarott, afkomstig uit Scuol, mee. Dat leverde de nodige belangstelling op. De tweede keer, toen niemand uit de regio meedeed, was het echter moeilijker om de mensen in het dal warm te krijgen voor het festival, aldus Müller. „Als we in Den Haag in de Paleiskerk zitten, zijn er 150 mensen. Hier komt er 25 man op af. Er wonen hier dan ook maar 2000 mensen in het dal. Het moet nog groeien. Maar de formule is perfect.”

Vanaf de eerste keer heeft de koninklijke familie in Nederland een uitnodiging gekregen om naar het festival te komen dat de naam van de kroonprinses draagt. „We krijgen altijd een reactie terug”, aldus Müller. „Maar tot nu toe bleef het daarbij.”

Hoe lang hij het evenement nog denkt te organiseren? „We hebben de ambitie om door te gaan tot Amalia zelf hier is geweest.”

---

„Het is zo’n eer dat je mee mag”

Iris Kengen (16) komt uit Boxmeer, in Noord-Brabant. Viool speelt ze vanaf haar zesde jaar. Ze had les aan een strijkacademie. „Super leuk!” Toen ze twaalf was, deed Iris auditie bij de School voor Jong Talent van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Daar kreeg ze vervolgens les van viooldocent Koosje van Haeringen. Doordeweeks zat ze in Boxmeer op school, op zaterdag reisde ze naar Den Haag. Inmiddels zit ze in Den Haag intern en doet ze daar havo 5. Ze woont in een gastgezin. „Daar zag ik tegenop. Maar het valt reuze mee.”

Iris houdt „ontzettend” van kamermuziek. Toen ze in april hoorde dat ze mee mocht naar Zwitserland, sprong ze een gat in de lucht. „Ik heb direct m’n moeder gebeld. Super gaaf. Het is zo’n eer dat je mee mag. En Zwitserland is een heel mooi land.” Het samenwerken met jongeren uit Zwitserland is leuk, zegt ze. „Het is geven en nemen. Je leert er veel van.”

Of ze na de School voor Jong Talent doorgaat met de conservatoriumstudie, weet ze nog niet. „Ik wil het heel graag. Maar ik ben er nog over aan het nadenken.”

---

„Ik ben heel gelukkig”

Dante Jongerius (15) uit Zoetermeer speelt al sinds zijn vijfde blokfluit. Jarenlang had hij les aan de muziekschool. Na drie jaar vwo in Leiden werd hij vorig jaar toegelaten tot de School voor Jong Talent van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, waar hij nu zijn vwo combineert met de muziekstudie. „Heel erg leuk”, zegt hij. „We krijgen les van topdocenten. Iedereen is gedreven. Je leert enorm veel van elkaar. Het geeft een boost aan je muzikale ontwikkeling.”

In Den Haag wordt er veel gesproken over het Piz Amalia Festival, zegt Dante. „Het leek me fantastisch als ik daaraan mee zou mogen doen.” Hij was verbaasd dat hij al direct in z’n eerste jaar werd uitgekozen om mee te gaan naar Zwitserland. „Fantastisch. Wel intensief. Maar je leert zoveel van elkaar als je met jongeren uit een ander land samenspeelt. Bijvoorbeeld doordat je meningsverschillen hebt over hoe je een stuk uit wilt voeren.”

Hij weet zeker dat hij met de blokfluit verder wil, hoewel hij er nog niet over uit is of hij er zijn brood mee zal gaan verdienen. „De muziekstudie is fantastisch. Ik ben heel gelukkig.”

---

Piz Amalia

Toen eind 2003 prinses Amalia werd geboren, gingen de Zwitserse gemeente Scuol –in het oostelijke kanton Graubünden– en de regionale toeristenorganisatie op zoek naar een naamloze berg die ze naar de nieuwe Nederlandse prinses konden noemen. Dit vanwege de nauwe banden tussen Nederland en Zwitserland.

Het werd een 2918 meter hoge berg in Graubünden, die tot dan toe geen naam had. Toen begin 2004 Amalia de doop ontving, werd deze berg Piz Amalia gedoopt.

Tien jaar later, in 2014, ontstond het plan om rond deze berg een evenement te organiseren waarin de ontmoeting tussen Nederlanders en Zwitsers centraal staat. Vanwege contacten die er waren met het Koninklijk Conservatorium in Den Haag werd het een klassiekemuziekfestival waar Nederlandse en Zwitserse jonge talenten elkaar treffen: het Piz Amalia Musik Festival.

De derde editie was onlangs, van 13 tot en met 17 september 2017.

Meer informatie: www.pizamalia.ch

Piz Amalia Festival: muzikale ontmoeting in de Zwitserse bergen

Muziek

RD.nl in uw mailbox?