Column: Over muziek valt niet te praten

Op zich is dat mooi. We kunnen met elkaar van muziek genieten en als iets ons niet bevalt, zoeken we andere muziek en ander gezelschap op. Praten over muziek is eigenlijk pas nodig in grensgevallen: als we ons niet in elkaars voorkeuren kunnen vinden, maar toch met elkaar moeten leven. En waar gebeurt zoiets bij uitstek? Natuurlijk: in de kerk.

Er wordt op verschillende manieren over muziek gesproken. Voor veel mensen houdt het op bij de bekende dooddoener ”het is subjectief”. Iedereen vindt nu eenmaal andere muziek leuk, verdere vergelijking is onzinnig. Over smaak valt niet te twisten. Mensen (vaak van mijn soort: klassieke kerkmusici) die hoge cultuur voorstaan in de kerk hebben het nogal eens over kwaliteit van muziek, muzikale opvoeding, en sommigen menen zelfs dat de waarde van muziekstijlen of -stukken objectief te vergelijken is. Eigenlijk is dit ook een vorm van ”over smaak valt niet te twisten”.

In onze cultuur hebben lang niet alle mensen een antenne voor kunst(muziek), en popmuziek verslaat haar tienduizenden. Dat kan een progressieve vorm aannemen: het is onvermijdelijk dat we met de tijd meegaan. Zo kom je bijvoorbeeld uit bij evangelicale popmuziek. De andere variant is conservatief: bang voor verandering houden we alles bij het oude. Zo kun je uitkomen bij een ouderwetse manier van psalmzingen of de ouderwetse gospel van Johannes de Heer. Maar is praten over muziek in termen van vooruitstrevend en behoudend wel zo zinvol? Het zijn twee kanten van dezelfde medaille: het gaat bij deze manier van spreken niet in eerste instantie over muziek, maar over politiek.

En dan de voor misverstand vatbare termen als gevoel en verstand. Verstand hebben van muziek houdt in dat je door ontwikkeling en ervaring een bovengemiddeld oordeelsvermogen hebt als het gaat om (bepaalde soorten) muziek. De uitdrukking kan echter tot misverstanden leiden, zoals dat je theoretische kennis nodig hebt om door klassieke muziek geraakt te worden. Of dat sommige muziek voor het gevoel is en andere voor het verstand. Het mooie van muziek is juist dat ze de hele mens raakt.

Uiteindelijk blijft praten over muziek vrij zinloos zolang er niet eerst een gedeelde muzikale ervaring of (muziek)cultuur is. Gelukkig gebeurt het ook vaak genoeg dat mensen elkaars muziekbeleving herkennen. Maar we moeten er niet bij voorbaat van uitgaan dat we door anderen begrepen worden als we proberen woorden te geven aan wat boven woorden uitstijgt.

Column: Over muziek valt niet te praten

Muziek

RD.nl in uw mailbox?