Leer kinderen de waarde van openheid

Buren kunnen veel voor elkaar betekenen. Het spreekwoord ”beter een goede buur, dan een verre vriend” zegt genoeg. Het is fijn om goede contacten met buren te hebben en in geval van nood op hen te kunnen terugvallen.

Natuurlijk is niet elk gezin en elke buurt hetzelfde. Er zijn open en gesloten gezinnen. Een gesloten gezin is erg op zichzelf en heeft daarbuiten nauwelijks relaties. De kinderen kennen alleen de waarden en normen van het eigen gezin en doen weinig ervaring op in de omgang met anderen.

Soms heeft het gezin wel contacten, maar beperken die zich tot de eigen familie of kerk met dezelfde cultuur, waarden en normen. Ook dan blijven de sociale ervaringen voor een kind beperkt.

Veel contacten

In een open gezin zijn de gezinsleden actief in de wereld buiten het gezin. De deur staat open en er zijn veel contacten met andere mensen. De gezinsleden maken kennis met andere gewoonten en levensovertuigingen. De ouders begeleiden hun kinderen in het proces van kennisnemen ervan en een mening leren vormen over die andere waarden en normen.

Dat laatste is belangrijk – mede gezien de pluriforme samenleving in Nederland. Alles wat een kind in de vroege jeugd meekrijgt op het gebied van het leren accepteren en respecteren, werkt door in latere jaren.

Open leren staan voor andere gedachten en meningen is belangrijk. Een eigen mening leren vormen en onderbouwen ook. Zo kan er op grond van Gods Woord een stevige basis gelegd worden om staande te kunnen blijven in een maatschappij met veel verschillen.

Een bepaalde openheid is daarom gewenst. Het oefenen in de omgang met veel verschillende mensen bereidt een kind voor op het latere functioneren in een misschien seculiere schoolomgeving of werkkring.

Begrip en respect

Door het bespreken van zaken komt er vaak begrip en respect voor elkaar. Zo is het goed om aan buren te vragen of er momenten zijn waarop het eigen gezin extra rekening met hen kan houden. Misschien vinden zij het fijn dat het na een bepaalde tijd stil is of er ook op zondag zo veel mogelijk rust is.

Het is goed als kinderen meekrijgen dat hun ouders het belangrijk vinden om rekening te houden met anderen. Dan zullen zij dit zelf ook eerder doen.

Het rekening houden met anderen komt ook in de Bijbel voor. Daarom is het goed om hieraan als gezin aandacht te besteden. Hoe wil God dat wij omgaan met onze naaste? Gods Woord leert veel over de basishouding van liefde die mensen aan God en elkaar zijn verschuldigd. Naastenliefde staat gelijk aan het gebod om God lief te hebben. Liefde tot de ander is vooral zijn of haar leven van belang vinden en ernaar uitzien dat die ander door God wordt gezegend. Ook brengt het ertoe vriendelijk, vredelievend en geduldig te zijn, ook als de ander niet gelooft en er een andere leefwijze op nahoudt.

De liefde verdraagt alle dingen (1 Kor. 13:7). Ontstaat er toch wrevel, dan is het belangrijk dat er geen wrok uit voortkomt. Kalm, vriendelijk en beleefd blijven is belangrijk.

Dit aan kinderen leren is erg waardevol. Ze leren hierdoor ook wat zelfbeheersing inhoudt. Ook leren ze dat het goed is om ruzies uit te praten en dingen goed te maken met bijvoorbeeld de buurkinderen. Christenen hebben de opdracht een lichtend licht en een zoutend zout te zijn, juist ook in de directe omgeving.

Moeilijke vragen

Natuurlijk zien kinderen verschillen in hun buurt en kunnen ze daarover vragen stellen. Soms heel open vragen, zoals: „Waarom hebben buurman en buurvrouw geen kinderen?” Het is goed om hier als ouders serieus en open op in te gaan. Misschien zet een kindervraag zelfs aan tot nadenken over de vraag: Hoe goed ken ik mijn buren? Zie ik hen echt?

Oprechte interesse in anderen is waardevol en mooi. Toch kiezen mensen er soms voor zich gesloten op te stellen; misschien wel door teleurstellende ervaringen in het verleden.

Wat niet bepaald meewerkt aan de bevordering van openheid is de pijnvermijdende cultuur van tegenwoordig. Bijna alles is te bereiken en voor elk probleem lijkt er oplossing. Alles moet goed gaan en op de vraag hoe het gaat, antwoorden mensen dan ook vaak direct: „Goed!” terwijl dat soms niet zo is.

Deze cultuur beïnvloedt ook christenen. Zij kunnen het als vanzelfsprekend beschouwen dat er na een huwelijk ook kinderen komen. In de Bijbel wordt dit echter niet als vanzelfsprekend beschouwd, maar gezien als geschenk van de Heere.

Bijbelse weg

De Bijbelse weg die ouders kinderen mogen wijzen is dat pijn bij het leven hoort. Iedereen krijgt er vroeg of laat mee te maken. De Bijbel leert ook de waarde van emoties: die mogen er zijn.

Hanna uitte haar verdriet, David deed dat en ook de Heere Jezus. Ouders mogen hun emoties ook tonen en erover praten met hun kinderen. Zo leren kinderen om dit zelf eveneens te doen.

Ook leren ze zo veel over anderen. Waarom komt de buurvrouw bijna nooit buiten en waarom zou de buurman zo verdrietig kijken? Misschien zit daar wel een verhaal achter. Kinderen mogen van ouders leren om goed te kijken. Zo leren ze al jong niet alleen aan zichzelf te denken.

Natuurlijk zijn er perioden, zoals de puberteit, waarin kinderen meer op zichzelf gericht zijn. Maar dingen die al in de vroegste jeugd zijn ingescherpt, blijven vaak hangen.

Veel mensen tobben met een godsbeeld dat niet klopt. Ook kinderen horen soms al jong de vraag: Waarom laat God pijn en verdriet toe? Een belangrijke les, die zowel ouders als kinderen mogen leren, is dat God is wie Hij is, de ”Ik zal zijn, Die Ik zijn zal”. Hij is te vertrouwen om wie Hij is, niet om wat Hij aan aardse zegeningen geeft.

Hoop

Als het goed is, vinden christenen binnen hun kerkelijke gemeente een veilige omgeving waarin zij zich prettig voelen. Echtheid en aandacht zijn hier onmisbaar. In de gemeente van Christus is iedereen gelijk. Alle groepen mensen, of dat nu gezinnen zijn, mensen zonder kinderen, alleenstaanden of ouderen, moeten de aandacht krijgen die zij nodig hebben.

Het gaat er niet om wat of hoe mensen zijn, maar om het volgen van Hem, het discipelschap. God geeft ieder een taak die past bij zijn of haar unieke persoonlijkheid en levensomstandigheden.

Voor ieder persoonlijk geldt dat er in Christus blijvende hoop en verwachting is die de omstandigheden overstijgt. God is voor Zijn kinderen de altijd aanwezige en betrouwbare Vader, Die draagt en troost. Het is belangrijk om deze Bijbelse waarheid aan kinderen door te geven. Zo mogen ouders met hun kinderen door Gods kracht een sfeer van geloof, hoop en liefde verspreiden, een helder licht dat straalt tot ver in de buurt.

Enkele Bijbelteksten over relaties

1 Johannes 4:20:

„Indien iemand zegt: Ik heb God lief; en haat zijn broeder, die is een leugenaar; want die zijn broeder niet liefheeft, dien hij gezien heeft, hoe kan hij God liefhebben, Dien hij niet gezien heeft?”

1 Korinthe 13:4-8a:

„De liefde is lankmoedig, zij is goedertieren; de liefde is niet afgunstig; de liefde handelt niet lichtvaardiglijk, zij is niet opgeblazen. Zij handelt niet ongeschiktelijk, zij zoekt zichzelve niet, zij wordt niet verbitterd, zij denkt geen kwaad; zij verblijdt zich niet in de ongerechtigheid, maar zij verblijdt zich in de waarheid; zij bedekt alle dingen, zij gelooft alle dingen, zij hoopt alle dingen, zij verdraagt alle dingen. De liefde vergaat nimmermeer.”

Matthéüs 5:16:

„Laat uw licht alzo schijnen voor de mensen, dat zij uw goede werken mogen zien, en uw Vader, Die in de hemelen is, verheerlijken.”

Tips

- Probeer open te zijn naar anderen toe, zodat kinderen dit ook leren.

- Bid voor elkaar en wijs ook de kinderen op het belang van voorbede.

- Bid om fijngevoeligheid en wijsheid in de omgang met elkaar.

- Leer God te vertrouwen om wie Hij is, niet om wat Hij aan aardse zegeningen geeft.

Wilt u reageren of hebt u vragen over opvoeding? Leg ze (anoniem) voor aan de medewerkers van Eigenwijzer. Dat kan door de situatie en de (gezins)omstandigheden, liefst uitvoerig, te mailen naar: wijs@rd.nl of te sturen naar: RD, t.a.v. redactie Wijs, Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn.

Leer kinderen de waarde van openheid

Onderwijs & opvoeding

RD.nl in uw mailbox?