Schoonheid: De klop op de deur

Veroordeeld tot een leven lang regen en koperpoets, gestage vergetelheid en dood door verstoffing slijt dit staaltje menselijk vernuft zijn dagen in eenzame sluimertoestand. Berustend laten saters, leeuwen en engelenhoofden hun kin op de bronzen borst hangen. Social distancing is voor de verweerde Medusakop allang geen issue meer.

Maar ook een groen uitgeslagen gietijzeren gnoom heeft ooit gouden tijden gekend. Men zegt dat de deurklopper zijn oorsprong vindt in het oude Griekenland, waar men, met de verantwoordelijkheid voor de prille westerse beschaving zwaar op de schouders drukkend, een slaaf aan een ring in de deur vastmaakte om bezoekers met de juiste plichtplegingen te verwelkomen. De slaaf verdween mettertijd uit het straatbeeld, maar de ring bleek een blijvertje. Beleefdheid nam andere vormen aan: dierenkoppen, cupido’s en bloemenkransen, uitbundig versierd of functioneel sober, zwaar als stormrammen of te licht om een mug uit winterslaap te wekken.

Nog altijd timmeren spechten en koperen vuisten bij tientallen aan de weg. Als gebruiksvoorwerp is hun rol echter grotendeels uitgespeeld. Daar valt natuurlijk het een en ander voor te zeggen. Zelf woonde ik een halfjaar lang in een huis zonder zoemer. Het stuk smeedwerk dat de voordeur sierde, klopte daadwerkelijk als een bus – bij elke visite die zich aankondigde, meende ik dat lijn 392 dwars door de voortuin tegen de gevel aan was gedenderd. Toch is dit minder vaak te wijten aan het voorwerp dan aan de man die het ter hand neemt. Sommige mensen lijken zich nu eenmaal onbewust van het feit dat een betonklopper en een deurdito twee verschillende functies dienen.

Er is nog een reden waarom dit ornament de deuren van Hollands welvaren wel siert maar niet stiert: een gestage verschuiving van de rechtspositie van bezoeker naar bewoner. Kloppen heeft iets persoonlijks. Je kunt er je hele boodschap in leggen. Het schuchter tikken van schuifelvoetende jongemannen, een ruiker blozende bosviooltjes achter de rug gefrommeld, deed menig jongedochter het hart sneller slaan. In oorlogstijd betekenden klopsignalen soms het verschil tussen leven en dood.

De komst van de deurbel veranderde dit. Het signaal werd tweedimensionaal – de lengte bleef, de diepte verdween. Hadden de melkboer, mijnheer pastoor en ome Arie eerst elk hun eigen roffel, nu werden ze stuk voor stuk teruggebracht tot het steriele ”dingdong” van de elektrische gong. De romantiek ging aan de komst van de batterij ten onder. Probeer maar ’ns schuchter op een bel met Big Ben-galm te drukken.

Tegenwoordig bewaken we de voordeur vanuit onze broekzak. De deurbel met webcam en wifi is in opkomst, zodat je vanuit je kantoortuin kunt zien hoe je dochter met de pakketbezorger flirt. Gezichtsherkenning laat je in één oogopslag zien of er een schuldeiser of je schoonmoeder op de stoep staat. Amazon speelde met het idee om zijn slimme schel bij het signaleren van ongure tronies direct de politie te laten bellen.

De inbreng van de buurter in het bezoekproces zakt naar een nulpunt. Het huis wordt een burcht waarin de bezitter minzaam zijn scepter reikt. Langzaam maar zeker ontpopt de slaaf aan de deur zich tot domeinmeester, die heerst van veranda tot vliering.

In een wereld vol signalen valt het de mens steeds zwaarder zelf de klop op de deur te horen. We zijn het vermogen om een vriend van een vijand te onderscheiden met de jaren kwijtgeraakt. Natuurlijk is het goed om een wakend oog op de dorpel te houden. Maar als de deurbel straks bepaalt of je je huis wel in mag – dan klopt er iets niet meer.

Schoonheid: De klop op de deur

Consument

RD.nl in uw mailbox?