Je warme maaltje per koerier

Zes uur. Je werkdag bij de lokale bank zit erop. Thuis werp je je stropdas van je af en gris je je smartphone uit je binnenzak. Met een paar schermvegen beland je op de app van je favoriete restaurant. Je geeft je bestelling door. Kwestie van twintig seconden.

Fluitend vis je je avondkrant uit de bus. Via een boeiend artikel op de voorpagina over kansen en bedreigingen voor de ChristenUnie bij de kabinetsformatie en een taai, maar nuttig verhaal over staatsobligaties beland je op je favoriete pagina: waterstanden en het weerpraatje.

Maar tekst vult je maag niet. Je bent dus blij met het bliepje op je telefoon om 18.25 uur. De koerier op z’n scooter is er over vijf minuten. Als de maaltijdbezorger klokslag 18.30 uur aanbelt, been je naar de voordeur. Je rekent 22,50 euro af en pakt de doos uit. De damp komt ervan af. Eerst verorber je biefstuk met champignonsaus, daarna gebakken aardappeltjes met witlof, sla en boontjes. Het smaakt allemaal niet verkeerd. De overblijvende rommel veeg je met je krantje bij elkaar en mik je in de afvalbak. Klaar is Kees. Geen getob aan het fornuis, geen vies aanrecht, geen smerige potten en pannen.

Zoals jij zijn er zo velen. Steeds meer zelfs.

Diners

Bezorgmaaltijden winnen aan populariteit. In 2016 lieten Nederlanders voor zo’n 1,8 miljard euro aan eten brengen. Een verdubbeling ten opzichte van 2014. Dat becijferde het FoodService Instituut (FSIN) in Baarn, dat zich omschrijft als „het onafhankelijk kennisinstituut voor de ontwikkeling van de markt van de buitenhuishoudelijke consumptie”.

Van de vorig jaar gespendeerde 1,8 miljard aan thuis bezorgd eten ging 1 miljard op aan maaltijden. Zoals diepvrieseten, spareribs, pizza’s en complete diners. Zeker de thuisbezorging van restaurantmaaltijden zit in de lift. De resterende 0,8 miljard betreft andersoortig eten.

Simpel

Vanwaar die groeiende interesse voor aan huis afgeleverde maaltijden? Een van de redenen is tijdwinst, zegt Jan-Willem Grievink, directeur van het FoodService Instituut. „De tijd die mensen besparen op koken, kunnen ze besteden aan bijvoorbeeld sport, studie of sociale contacten.”

Verder wordt het steeds eenvoudiger om een maaltijd aan de deur te laten brengen. „Voorheen moest je bellen naar bijvoorbeeld een pizzabezorger en hoopte je dat je pizza een beetje op tijd kwam. Nu kun je je bestelling simpel via een app regelen. Via die app kun je nagaan hoe laat de koerier arriveert.”

Niet alleen vrijgezellen, ook bijvoorbeeld kostwinners laten steeds vaker de koerier opdraven. „Ook gezinsleden leven individualistischer dan voorheen. Een van de ouders eet bijvoorbeeld op doordeweekse dagen apart van de rest. Met name vanwege arbeidstijden of files.”

Vooral in grote steden in Angelsaksische landen, zoals Amerika en Engeland, nam maaltijdbezorging de afgelopen jaren een hoge vlucht. „Sommige appartementen, bijvoorbeeld in New York en Amsterdam, hebben al geen keuken meer. Bewoners hebben alleen nog een magnetron. In New York betaal je duizenden euro’s per vierkante meter voor je appartement. Zie je af van een keuken, dan bespaar je dus veel geld. Dat kun je gebruiken om dagelijks een maaltijd te laten bezorgen.”

Prijziger

Een maaltijd op afroep is prijziger dan een zelfgemaakt maaltje. Ziet Grievink nog meer nadelen van thuisbezorging? „Het aantal motorvoertuigen van bezorgbedrijven stijgt. Dat betekent dat het zeker in binnensteden drukker wordt. De uitstoot van CO2 neemt toe. Mensen blijven immers zelf ook boodschappen doen.”

Een bezorgmaaltijd slecht voor je lijn? Grievink relativeert die visie. „Thuis bereid eten is niet per se gezonder. Ik zie zelfs een tegenovergestelde trend. Horeca-ondernemingen minderen op zout en vet. Hun keukens worden professioneler. Koks voegen gezondere ingrediënten aan hun maaltijden toe. Als thuis iemand een extra klont vette boter door het gehakt mengt, maalt niemand daarom.”

Steeds vaker gaat we ”thuis uit eten”, signaleert Grievink. „Mensen komen bij elkaar voor de gezelligheid. De maaltijd is uitgebreider dan anders. Er komen afbakbroodjes, gekookte eitjes en luxe ham op tafel.”

Vooral jeugdigen willen zich onderscheiden met hun eetgedrag. „Ze laten zien: ik leef bewust, ik eet biologisch, duurzaam, zonder e-nummers, ik ben voor eerlijke handel. Ze delen, bijvoorbeeld via sociale media, foto’s van gerechten waar ze trots op zijn. Dat moet dan wel wat bijzonders zijn. Dus geen boterham met jam.”

Calvinistisch

Is het minder gezellig en vertrouwd als moeder, omringd door haar kroost, niet meer aan het kokkerellen is, maar de maaltijd laat bezorgen? Zo’n redenering vindt Grievink lastig te pruimen. „Er schuilen onterechte waardeoordelen in deze voorstelling van zaken. Ik ben zelf christen. Het is typisch calvinistisch om jezelf een schuldgevoel aan te praten omdat je niet zelf kookt. Het is echt niet per definitie gezellig als moeder het eten bereidt. Ze wil nogal eens de kinderen liever niet te veel in de buurt hebben en heeft geen tijd voor een gesprek. Ik draai het om: juist als moeder het makkelijker krijgt, heeft ze meer tijd om met haar kinderen te kletsen.”

Intussen bereiden Nederlanders nog altijd in de meeste gevallen hun eigen dis. „Jaarlijks eten en drinken we met z’n allen voor een bedrag van ongeveer 57 miljard euro op. Daarvan gaat dus zo’n 1,8 miljard op aan thuis bezorgd eten. Dat aandeel zal de komende jaren vermoedelijk stijgen naar zo’n 10 miljard.”

Zelf is Grievink niet zo van de maaltijd-per-koerier. „Bij ons zijn de kinderen de deur uit. Mijn vrouw en ik laten een enkele keer per jaar een maaltijdsalade bezorgen. Of soms patat voor de kleinkinderen.”

Zuurkool met een beetje stroop

Ook senioren nemen steeds vaker de toevlucht tot een bezorgmaaltijd. Dat merkt Rieka de Frel, lid van het managementteam van het protestants-christelijk zorgcentrum Riederborgh in Ridderkerk.

De kok van Riederborgh bereidt dagelijks zo’n 450 warme maaltijden. Ongeveer 115 daarvan gaan naar bewoners met dementie in het verpleeghuis. De rest vindt zijn weg naar ouderen in Ridderkerk en omliggende plaatsen, zoals Hendrik-Ido-Ambacht, Barendrecht en Albassserdam.

Ook kunnen ouderen hun kant-en-klare diner nuttigen in het restaurant van Riederborgh of een andere voorziening van het zorgcentrum: Gasterij De Ontmoeting, ofwel de ‘huiskamer van de wijk’. „Ouderen komen dan niet alleen voor het eten, maar ook voor een praatje en gezelligheid”, zegt De Frel.

Mensen hebben dagelijks de keuze uit twee menu’s of een mix daarvan. „De maaltijd wordt opgeschept op het bord van de bewoner zelf, dus niet in een bakje afgeleverd.”

Oervoeding

De samenstelling van het eten verdient de nodige aandacht, zegt De Frel. „Sinds kort bieden we ook paleomaaltijden aan, die bestaan uit zogeheten oervoeding. Dan gaat het bijvoorbeeld om groenten, vis, fruit en noten. Suikers en chemische toevoegingen ontbreken.”

Belangrijk is ook om goed te letten op de hoeveelheid eten. „Mensen die palliatieve zorg krijgen en in hun allerlaatste levensfase verkeren, hebben vaak genoeg aan kleine beetjes. Wij proberen dan te zorgen voor eten met basisstoffen die de bewoner optimaal comfort bieden.”

In Groningen zijn de leiding en bewoners van serviceflat in een conflict verwikkeld over maaltijden, bleek vorige week. Sommige senioren vinden de door de Vondelflat aangeboden maaltijden niet je van het en bestellen elders hun maaltje. De kwestie leidde zelfs tot Kamervragen. Wat vindt De Frel? „De overheid hamert op zelfredzaamheid van ouderen. Als ouderen vinden dat de kok van hun flat niet goed kookt, dan is dat jammer. Nodig is om het gesprek aan te gaan met degenen die ontevreden zijn. Maar senioren hebben het goed recht om hun eigen maaltijd elders te kopen.”

Van belang is dat ‘de keuken’ klachten en wensen van ouderen serieus neemt, geeft De Frel aan. „Bij Riederborgh hebben we te maken met wat wij noemen de „dankjewel-generatie.” Dat betreft ouderen die blij zijn dat ze wat op hun bord krijgen. Toch horen we, bijvoorbeeld via mantelzorgers, ook weleens opmerkingen in de trant van: „Er zat veel bot aan het vlees.” Zulke signalen nemen we serieus.”

Geurverlies

Om de bewoners en andere klanten zo goed mogelijk van dienst te zijn, heeft Riederborgh de kok op een cursus gestuurd: ”smaak en smaaksturing”. „Van belang is om de wensen van de ouderen centraal te stellen. Ooit boden we onze bewoners een luxe kerstdiner aan. Toch sloeg dat niet echt aan. Ouderen bleken meer behoefte te hebben aan ‘de ouwe pot’. Eten dat ze gewend zijn. Zoals zuurkool met stroop.

Sommige senioren kampen met geur- en smaakverlies. Terwijl de maaltijd voor hen toch het hoogtepunt van de dag is. Voor die bewoners kan de kok bijvoorbeeld extra kruiden gebruiken, zodat ze toch nog genieten van hun maaltijd.”

„Pizza niet echt gezond”

Gemengde gevoelens heeft prof. dr. Edith Feskens, hoogleraar voeding en gezondheid in Wageningen, bij de trend dat Nederlanders steeds vaker hun maaltijd laten bezorgen.

„Vaak gaat het om een pizza. Niet de meest gezonde maaltijd: veel vet en zout”, zegt Feskens, verbonden aan Wageningen University & Research (WUR). „Het valt me op dat ook veel andersoortige bezorgde maaltijden relatief weinig groente bevatten.”

Gevaar van het laten aanrukken van bijvoorbeeld een pizza is dat zo’n vette hap „gedachteloos” wordt verorberd, bijvoorbeeld voor de tv, zegt Feskens. „Uit onderzoek van de Wageningse universiteit blijkt dat samen aan tafel eten gezonder is, omdat mensen dan rustiger kauwen.”

Als bijvoorbeeld de moeder des huizes zelf het eten bereidt, heeft dat ook een opvoedkundige waarde, stelt de hoogleraar. „Kinderen leren dan koken en zien het belang in van verse groente. Je hoopt dat ze later, als ze zelfstandig gaan wonen, zelf ook aan het koken gaan.”

Feskens heeft zorgen over bezorgmaaltijden, maar signaleert ook hoopgevende trends. „Zeker bedrijven die tafeltje-dek-je-service bieden voor ouderen bereiden vaker gezondere voeding dan voorheen. Die ondernemingen leveren meer eiwitrijke voeding. Dat is goed voor de spieren van senioren.”

Je warme maaltje per koerier

Consument

RD.nl in uw mailbox?