Vroege Kerk was veel groter dan vermoed

Ds. Krol lichtte maandag zijn boek toe tijdens een bijeenkomst in Zeist. Fout van veel Bijbellezers is volgens hem dat ze het boek Handelingen exclusief lezen, alsof het de uiterste grenzen van de zending vermeldt. „Pas met Constantijn de Grote zou de kerk groeien. Wat Jezus niet kon, kon Constantijn de Grote. Dat is een verkeerde kijk op de kerkgeschiedenis. De kerk is als een machtige beweging begonnen. Ze is wat betreft overtuiging en methodiek veel sterker dan wij geloven.” De auteur is predikant in de Protestantse Kerk in Nederland en theologisch docent in binnen- en buitenland. Hij stelt dat ook de beweging rond Jezus veel groter was dan wordt aangenomen. „Als Jezus na Zijn opstanding door meer dan 500 broeders wordt gezien, betreft dat een Joodse telwijze, namelijk van gezinshoofden. Dan zou het gaan om 500 maal 4, in totaal 2000 mensen. Maar de groep was nog groter en telde minstens enkele duizenden trouwe volgelingen.” Ds. Krol sluit niet uit dat er in het jaar 55 meer dan 100.000 gelovigen in Jeruzalem zijn geweest.

De schrijver komt tot deze conclusies op basis van tal van bronnen en nieuwe (archeologische) vondsten. Er zijn serieuze aanwijzingen voor een „grote, sterke, Vroege Kerk.” Het geheim van de snelle groei lag in de levensstijl en de enorme toewijding van de eerste christenen. Het ging de Vroege Kerk niet alleen om kennis, maar om de beleving van de kracht van het geloof, een combinatie van „leven, kennis en vaardigheden.”

De kerk kon in de eerste eeuw religieuze belangstellenden beter opvangen dan de Joodse synagoge. De predikant wijst erop dat de kerk inspeelde op het massale zoeken naar godskennis en verlossing. „In de strijd om de interpretatie van de wet brak het Evangelie met het veroordelende legalisme. Het oude superioriteitsgevoel werd doorbroken. God noch Zijn kerk maakt een verschil tussen de volken. Tot in de tweede eeuw bleef de kerk sterk groeien. Het verweer tegen de onderdrukking en het gevaar van de Grieks-Romeinse cultuur was zwaar. Maar het lukte de kerk zich te verweren, zodat niet de maatschappij de kerk, maar de kerk de maatschappij veranderde”, aldus ds. Krol.

Het lidmaatschap was in de Vroege Kerk gebaseerd op overtuiging, niet op afkomst. Ds. Krol: „De kerk heeft geen grote namen nodig, maar grote voorbeelden van geloof, durf en geestelijk inzicht. Veel gemeenten in deze tijd hebben geen echte visie. Het bestuurlijke gemak wordt gediend door de inactiviteit van de leden. Er zijn geen problemen – maar er gebeurt ook nauwelijks iets.” Volgens de predikant is evangelisatie in veel gemeenten een bijkomstigheid. „Evangelisatie is een plicht voor de gelovige en een recht voor de ongelovige.”

„Alle leden inschakelen”

ZEIST – De massale inschakeling van alle christenen was het geheim van de snelle groei van de beweging van de Vroege Kerk, aldus ds. Krol.

De Vroege Kerk kende geen methode of strategie om de massa te bereiken. Toch had ze een methode, zo eenvoudig dat die bijna onzichtbaar was: een snelle en effectieve vorming en inschakeling van allen. „Elke gelovige was uitstekend gevormd en breed inzetbaar en kon zich ontpoppen als evangelist, zonder officiële aanstelling door een overkoepelende organisatie. De kerk was een zendingsbeweging en elke gelovige een onbezoldigde evangelist.” De kracht van de Vroege Kerk lag bij een platte structuur. Ds. Krol: „Een platte structuur verplaatst het zwaartepunt bij het nemen van besluiten van een synode, hoofdbestuur of directie naar de basis. Bijna alles werd lokaal besloten en bestuurd door ‘gewone’ leden.”

Ondanks de grote mate van autoriteit voor iedereen ontstond er geen bestuurlijke chaos. „Dat kwam door de heldere leer en de gemeenschappelijke visie. Een beweging kan geordend optrekken als haar overtuiging door allen gedeeld wordt.”

Vroege Kerk was veel groter dan vermoed

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?