Kijken in de spiegel van de Dordtse synode

De Synode van Dordrecht (1618-1619) vond vier eeuwen geleden plaats en daarom hielden de Hersteld Hervormde Kerk en de Gereformeerde Gemeenten zaterdag in Dordrecht een symposium en een herdenkingsdienst. De laatste vond plaats in de Grote Kerk, waar de synode werd geopend en gesloten. Het is ook de plek waar op 6 mei 1619 onder grote belangstelling de Dordtse Leerregels –of de vijf artikelen tegen de remonstranten– werden voorgelezen.

Organist Pieter Heykoop begeleidde zaterdagavond de samenzang, onder meer van Psalm 78:1-3 in de berijming van de zestiende-eeuwse theoloog Petrus Datheen.

„Deze psalm zal in deze kerk heel wat keren gezongen zijn”, denkt ds. J. M. J. Kieviet, predikant van de christelijke gereformeerde kerk in Renswoude. „Zo ook vanavond. Psalm 78 is een psalm over het herdenken van de grote daden van God. Voor Israël, maar ook voor de kerk in de nieuwe bedeling. Hoor, we hebben een God van wonderen.”

Die wonderdaden zag ds. Kieviet ook terug in de Synode van Dordrecht. Tijdens de opening op 13 november 1618 sprak de Dordtse predikant Balthasar Lydius. „Gods Woord was de norm voor de leer en het leven van de kerk. De synode is daarom –onder de zegen van de Heere– van grote betekenis geweest voor kerk en theologie. Ze gaf ons een gereformeerde belijdenis, een gereformeerde kerkorde en een getrouwe Bijbelvertaling –de Statenvertaling– met gereformeerde kanttekeningen.”

Het ging op de synode ten diepste om eenheid en waarheid, aldus de predikant. „De Dordtse Leerregels zijn een loflied op Gods genade. We hebben daarmee goud in handen.”

Ds. Kieviet, van 2007 tot 2015 predikant in Dordrecht, las Ezra 8:21-30. De priesters brachten met „ijver en ootmoed” allerlei kostbaarheden terug naar het huis van de Heere. Die houding ziet ds. Kieviet terug bij de Dordtse vaderen. „En de God van Ezra, van Balthasar Lydius, leeft nog.”

Diepte

Ds. R. P. van Rooijen, predikant van de hersteld hervormde gemeente in Oosterwolde, citeerde uit de zogenoemde remonstrantie uit 1610. „De Dordtse Leerregels zijn daartegen gericht. Het ging allemaal om de ere Gods en om wat genade nu werkelijk is.”

De remonstranten leerden dat God verkiest „vanwége het geloof” en de contraremonstranten dat God verkiest „tót het geloof.” Ds. Van Rooijen: „Hoe je het wendt of keert, in de remonstrantie staat de mens centraal. De contraremonstranten zeiden echter dat niemand uit zichzelf tot geloof komt. Zoals een dood mens niet opeens kan gaan leven.”

De dwalingen van de remonstranten zijn heel actueel, aldus de predikant. „Staat de mens en zijn emoties in het middelpunt of het werk des Heeren? De mens is dood door zonden en misdaden. Niemand komt tot de Vader dan door Hem. De mens ligt in de diepte, om van daaruit te roepen naar omhoog.”

Ds. Van Rooijen verwees naar de geschiedenis van Naäman de Syriër uit 2 Koningen 5:20-27. De profeet Elisa maakte volgens hem duidelijk dat er „geen grond” in de mens is. „Het is geheel genade of helemaal niet. Zijn knecht Gehazi heeft dat helaas niet mogen of willen verstaan, omdat hij zichzelf zocht.”

Spiegel

Ds. J. J. van Eckeveld, predikant van de gereformeerde gemeente in Zeist, onderstreepte het belang van de verkiezende liefde in Christus. „Zou Luther zijn handtekening onder de Dordtse Leerregels hebben kunnen zetten?”, vroeg hij zich af. „Misschien niet onder elke formulering, maar als het gaat om het hart van de zaak, dan zeg ik vrijmoedig: ja. Het ging Luther in de strijd met Rome om de betekenis van de genade. Zalig worden is 100 procent genade. Bij de Dordtse vaderen was dat niet anders: ook bij hen ging het om Gods genade.”

De predikant vergeleek ‘Dordt’ met een spiegel die de werkelijkheid laat zien. Wie God is, maar ook wie de mens is. „Een spiegel kan het licht ook weerkaatsen. De verkiezende liefde van Christus is de weerkaatsing van Gods genade.”

Toon

Ds. G. van Wijk, predikant van de hervormde gemeente in Dordrecht, sloot de herdenkingsdienst. Hij verwees naar het gebed van Balthasar Lydius tijdens de bidstond voorafgaand aan de Synode van Dordrecht. „Het is een gebed dat geladen is met woorden uit de Schrift zelf. We horen een toon van verootmoediging. Waar ds. Lydius om bad, is misschien wel meer nodig dan ooit. We vormen als kerken geen eenheid en dat strekt niet tot Gods eer.”

In het gebed klonk ook de toon van de zekerheid van het geloof, aldus ds. Van Wijk. „Lydius spreekt stellig over de vrijspraak in Christus. Om de volharding der heiligen en de zekerheid van het geloof – daar ging het ten diepste om tijdens de Synode van Dordrecht.”

>>rd.nl/synodevandordrecht

Kijken in de spiegel van de Dordtse synode

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?