Kerkhistorie met een knipoog: Op de zeepkist

Die zeepkist is passé. En daarmee ook veel van de oude straatevangelisatie. De straat maakte plaats voor de digitale snelweg. ”De verloren kunst van straatprediking”, kopte een artikel. Ik haal twee curiosa uit vervlogen tijden naar voren.

Het is alweer ruim veertig jaar geleden dat juffrouw Hendriks, ofwel Zwerina Adriana Hendriks (1885-1974), ”de evangeliste van Kampen”, overleed. Ze kreeg de passende bijnaam ”Vogel Gods”, omdat ze jarenlang overal in Kampen opdook –bij het station, in de straten en in de kroegen– om mensen op te roepen tot bekering. Ze behoort tot een voorbije generatie.

Maar in Kampen kreeg ze toch maar mooi een straatnaam. Haar naam is ook vastgelegd in een steentje op het Koeplein, naast andere ‘gevlijden’, zoals niemand minder dan Klaas Schilder, de geharnaste voorman van de vrijgemaakte gereformeerden, wiens motto was: „Wie niet polemiseert, is niet bekeerd.”

En dan mijn tweede voorbeeld. In de tijd dat ik het Johannes Calvijnlyceum in Rotterdam-Zuid bezocht, trok van tijd tot tijd een tranentrekkend draaiorgel met gewijde muziek door de straten van de stad. Een ’toevalligheid’ mag ik de lezer niet onthouden. De leraar Duits had ons de opdracht gegeven enkele coupletten van het Lutherlied uit het hoofd te leren: ”Ein fester Burg ist unser Gott”. Mij werd gevraagd het lied te declameren. Op het moment dat ik aarzelend begon, zette langs de straat terzijde van het klaslokaal het evangelisatiedraaiorgel in: „Ein fester Burg…” Het lied kon niet meer stuk die middag.

Men moe(s)t maar durven om willekeurige passanten met de boodschap van het Evangelie te confronteren. Men moe(s)t rekenen op botte afkeer, spottende blikken of een minzaam aanhorend publiek. Ooit kregen grote evangelisten zoals Charles Wesley en George Whitfield zelfs eieren naar hun hoofd. Juffrouw Hendriks bestelde tijdens haar kroegentocht weleens een glaasje vruchtensap. Het is gebeurd dat een benevelde stamgast zijn borrel in haar glas leegde. In één teug sloeg ze de hele inhoud achterover en liet het gezelschap met een vriendelijke groet achter.

Dominee Buskes (1899-1980) echter kon niet zonder enig vermaak vertellen hoe hij bij de uitgang van het station in Rotterdam werd aangeschoten door een straatevangelist, die hem abrupt vroeg of hij de wederkomst verwachtte. „Even niet”, reageerde Buskes, „ik moet preken.”

Daarom pen ik nog maar eens de eerste strofe neer uit een bekend gedicht van ds. Okke Jager, ”Kom haastig”:

„Kom haastig, Jezus”, bidt de predikant

„Ja Amen”, zegt een boer, „wil spoedig komen!

Maar na de oogst, want van m’n nieuw stuk land

heb ik nog nooit de opbrengst waargenomen.”

Maar Adriaan Roland Holst dichtte:

„Ik zal de halmen niet meer zien

noch binden ooit de volle schoven,

Maar doe mij in de oogst geloven

waarvoor ik dien.”

Kerkhistorie met een knipoog: Op de zeepkist

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?