Humanistische ethica: Laat ‘conservatief’ geuzennaam worden rond levenseinde

Molenaar, zorgethica met een humanistische achtergrond en stafmedewerker bij Stichting Presentie, sprak voor circa tachtig geestelijk verzorgers en predikanten tijdens de studiedag ”Zelfbeschikking. Doodgewoon? Trage vragen rond het zelfgekozen levenseinde”. De bijeenkomst was georganiseerd door Stichting Contextueel Pastoraat, die om het jaar een dergelijke dag belegt.

De kaars die aan het begin van de dag werd aangestoken, had een functie: symbool van het leven. De trage vragen zien op de onderstroom aan zingevingsvragen in een steeds snellere wereld. Het zijn vragen die niet gemakkelijk beantwoord kunnen worden, zo bleek tijdens de bijeenkomst.

Molenaar noemde zichzelf een bezorgd lid van het Humanistisch Verbond, dat volgens haar afkoerst op een atheïstisch humanisme, waarbij zelfbeschikkingsrecht de norm is. Ze meent dat in het wetsvoorstel Voltooid leven de beschermwaardigheid van het leven als achterhaald beschouwd wordt. „Ik vrees dat daarmee het geven van zorg dat ook niet meer vanzelfsprekend is. Het aannemen van het wetsontwerp geeft de boodschap mee dat het er niet toe doet of iemand er is of niet.”

De zorgethica moedigde geestelijk verzorgers en pastors aan om hun stem te laten horen. „Laat je niet wegzetten als archaïsch of conservatief, of laat conservatief een geuzennaam worden. Laten we opkomen voor een zorgzame wereld.”

Molenaar wees er op dat de geestelijke verzorging steeds minder gekoppeld wordt aan een levens- of geloofsovertuiging, maar vooral sociaal is. Daarmee heeft die geestelijke verzorging een nieuwe positie. „Men stapt zo de maakbaarheidscultuur in.” Ze acht goede zorg van essentieel belang. Ze noemde de ”presentiebenadering”, die afstemming tussen zorggever en cliënt als basis voor hulp en steun ziet. De ”contextuele benadering” sluit hier volgens haar goed op aan. De laatste gaat ervan uit dat mensen ten aanzien van God altijd met anderen aan de hand staan.

Dr. Pauline Kouwenhoven, huisarts op Schiermonnikoog, constateerde dat euthanasie steeds gewoner wordt en dat de Levenseindekliniek steeds meer cursussen geeft om artsen toe te rusten wat betreft euthanasie. Ze vroeg om een antwoord op deze ontwikkeling.

Drs. Sandra Veen, ambulant begeleider van mensen met niet-aangeboren hersenletsel en coach, voerde in haar bijdrage een casus op die veel herkenning opriep. Ze noemde het geval van een 82-jarige vrouw die een herseninfarct gekregen had, daardoor gedeeltelijk verlamd was en afasie had. In een gesprek met haar begeleider en de huisarts zei ze dat ze dood wilde. Vier maanden later overleed ze door euthanasie.

Veen constateerde dat die vrouw haar besluit slechts enkele maanden na het infarct nam, vóórdat er stabiliteit in haar situatie was gekomen. „Die haast knaagt aan mij. Zetten wij de ondraaglijkheid van het lijden niet om in haast? Het taboe van de dood wordt omgezet in een taboe van het lijden. Wat houden we toekomstige generaties voor over zelfbeschikking, draagkracht en veerkracht?”

Carmian Verrips, geestelijk verzorger in een ziekenhuis in Enschede, zei in de pauze dat de vraag naar euthanasie in verband stond met de menselijke autonomie en ook in haar omgeving steeds vaker voorkwam. „De vraag om euthanasie wordt te vaak beantwoord met: „Hoe doen we het zo gemakkelijk mogelijk?” Het is belangrijk om de heiligheid van het leven niet uit het oog te verliezen.”

Humanistische ethica: Laat ‘conservatief’ geuzennaam worden rond levenseinde

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?