„Beroep op geweten in kerkelijke discussie kritisch toetsen”

De jury van het Deddens Kerkrecht Centrum in Kampen beloonde het onderzoek van dr. Steen met de Deddens Scriptieprijs. Ze ontving die vrijdag uit handen van directeur dr. Leon van den Broeke.

Dr. Steen, sinds 2013 aartsdiaken van Southwark in de Anglicaanse Kerk, gaf vrijdag een publiekslezing aan de Theologische Universiteit Kampen (TUK) over het onderwerp van haar scriptie: ”Geweten en verandering in kerk en recht”. Zij schreef haar scriptie ter afronding van haar studie canoniek (kerkelijk) recht aan de Universiteit van Cardiff (Wales).

Dr. Steen legde in haar lezing uit welke rol het beroep op het geweten speelde in de discussies om traditionele kerkelijke regels in de Anglicaanse Kerk te veranderen. Kwesties als inwijding van vrouwen als priesters, huwelijkssluiting en scheidingen en gelijke rechten voor homo’s in de kerk, zorgden in het Britse Gemenebest en in de Kerk van Engeland voor verhitte debatten.

Parlement

De aartsdiaken begon haar lezing met uit te leggen dat de verhouding kerk en staat in Groot-Brittannië gecompliceerd is: veranderingen in kerkelijke regelgeving moet uiteindelijk nog steeds door het Britse parlement worden goedgekeurd. „Dit betekent dat theologische kwesties, zoals bijvoorbeeld de vrouw in het ambt, uiteindelijk in het parlement worden beslist. Een situatie die nergens ter wereld nog bestaat, behalve dan in Iran.”

De regels met betrekking tot huwelijk en scheiding worden sinds eeuwen bepaald door de theologische opvattingen binnen de Anglicaanse Kerk. In het verleden ontstonden soms vreemde constructies. Als voorbeeld noemde dr. Steen een bepaling die in de Engelse huwelijkswet van 1835 tot 1907 van kracht was: het was een man niet toegestaan te trouwen met een jongere zuster van zijn overleden vrouw.

De inwijding van vrouwen als priesters verdeelt de Anglicaanse Kerk al decennialang in fervente tegenstanders en voorstanders. Uitvoerig ging dr. Steen in op het beroep op het geweten dat vooral de tegenstanders aanvoeren. De Britse wet is op dit punt zonneklaar en voor geen tweeërlei uitleg vatbaar, vindt ze. De Kerk van Engeland heeft echter een constructie bedacht om de bezwaarden tegemoet te komen, zodat nu in sommige parochies vrouwen kunnen worden geordineerd, terwijl dat in andere niet mogelijk is.

Dr. Steen vindt dat bezwaarden met hun beroep op het geweten niet de bescherming mogen genieten die zij nu hebben. Volgens haar mag het beroep op het geweten kritisch worden getoetst. Welke rol spelen hierbij gevoelens en persoonlijke overtuigingen?

De aartsdiaken waarschuwde voor het gevaar dat de kerkelijke regelgeving teveel uit de pas gaat lopen met de seculiere overheidswetten. De theologie zou niet alleen invloed moeten uitoefenen op seculiere wetgeving, maar ook van seculiere wetten kunnen leren.

Synode

Ds. Melle Oosterhuis, synodevoorzitter van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, reageerde op de lezing. Hij verwees naar het oudtestamentische begrip zuiverheid of reinheid van hart. Ook in kerkelijke synodes is het volgens hem van belang om bij het spreken een onderscheid te maken tussen de mening van de Heilige Geest en een sterke persoonlijke overtuiging.

„Beroep op geweten in kerkelijke discussie kritisch toetsen”

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?