Veel lezen maakt Matthijs slim

Matthijs zit in groep 3 en leert daar onder andere lezen. Dat is een van de belangrijkste en nuttigste vaardigheden die hij op de basisschool leert. Een kind dat veel leest, kent vier keer zo veel woorden als een kind dat weinig leest. Verder heeft het gewoonlijk meer inzicht in de opbouw van teksten en meer kennis van de wereld.

Het is wetenschappelijk bewezen dat voorgelezen worden vanaf de babytijd en zelf lezen vanaf het vijfde à zesde jaar een positieve invloed heeft op de ontwikkeling en de schoolcarrière van een kind. Hoe meer het leest, hoe slimmer het wordt. Daarom is lezen erg nuttig voor kinderen van alle leeftijden en is het stimuleren hiervan een belangrijke taak voor ouders.

Vroeg beginnen

Voorlezen vanaf de babytijd, dat hebben Matthijs’ ouders ongetwijfeld gedaan. Dit is belangrijk, omdat zijn woordenschat zich al vanaf de geboorte ontwikkelt.

Het is van belang om een kind al jong de liefde voor taal bij te brengen. Voorlezen kan hierbij helpen, evenals zingen en verhaaltjes vertellen. Zichtbaar een boek of de krant lezen als het kind nog in de box zit, is ook nuttig. Het imiteert graag en wil daarom ook een boek of een krant. Het is belangrijk dat kinderen gefascineerd raken door lezen voordat ze het kunnen.

Kinderen die van jongs af zijn voorgelezen, zijn sterker gemotiveerd om te leren lezen, zo blijkt uit onderzoek. Ze zijn taalvaardiger, begrijpen teksten beter en hebben meer succes op school. Ook bevordert voorlezen het invoelend kunnen reageren op emoties van anderen.

Bibliotheken stimuleren het vroeg beginnen met voorlezen. Drie maanden na Matthijs’ geboorte kregen zijn ouders wellicht van hun bibliotheek een koffertje met inhoud aangeboden, samen met een gratis lidmaatschap. Veel bibliotheken bieden dit aan in het kader van hun programma ”Boekstart”.

Voor elke leeftijd

Boekhandel en bibliotheek bieden boeken voor elke leeftijd aan. Voor baby’s zijn er bijt- en sabbelboekjes van kindvriendelijke kunststof. Zodra het kind kan zitten, is het leuk om samen plaatjesboeken te kijken en de onderwerpen op de plaatjes te benoemen. Van 3 tot 6 jaar wordt de tekst belangrijker en gaan kinderen het voorlezen en zelf boekjes bekijken waarderen. Kinderen van 6 tot 8 jaar kunnen zelf boekjes op hun eigen niveau gaan lezen.

Matthijs’ ouders kunnen via de juf te weten komen welk AVI-niveau hij heeft. Dan kunnen ze zelf ook boekjes van dat niveau in huis halen. De AVI-niveaus sluiten tegenwoordig aan bij de groepen. Zo is M3 het niveau van midden groep 3. Ook de boeken in de bibliotheek staan op niveau ingedeeld. Zelfs de boeken in de boekhandel zijn voorzien van een AVI-code.

Gamen

Kinderen van boven de 8 gaan gewoonlijk steeds realistischer verhalen lezen. Ze ontdekken wat ze leuk vinden en gaan soms zelf naar de bibliotheek om boeken uit te zoeken. Veel kinderen krijgen op deze leeftijd plezier in lezen. Een aantal van hen verslindt heldenboeken.

Acht jaar is ook de leeftijd waarop een aantal kinderen lezen verruilt voor gamen en internetten. Dat gebeurt vaak onder invloed van elkaar. Kinderen vinden interactief beeld op een scherm vaak spannender en cooler dan tekst op papier.

Op een scherm moeten ze echter ook lezen; dat vergeten ouders weleens. Dat geldt voor het beeldscherm, maar ook voor de mobiele telefoon.

Ouderen zijn veel meer dan jongeren gehecht aan het papieren boek. Terwijl lezen uiteindelijk gewoon lezen is, waar, hoe of waarop iemand dat dan ook doet.

Moppenboek

Leesplezier is erg belangrijk. Maar dat verdwijnt soms doordat leerkrachten en ouders blijven proberen het kind naar een hoger niveau te brengen. Dat is jammer, maar ook te begrijpen. Om een vervolgopleiding te kunnen volgen, is een bepaalde mate van leesvaardigheid nu eenmaal vereist. Een goede beheersing van technisch lezen is een basisvoorwaarde om begrijpend en studerend lezen onder de knie te kunnen krijgen.

Toch is voorzichtigheid geboden als het gaat om verplicht thuis lezen. Voor variatie in de leesstof zorgen en af en toe het verplichte halfuurtje lezen overslaan is aan te raden.

Is het leesplezier eenmaal weg, dan is het namelijk lastig weer terug te brengen. Dan moet een ouder weleens concessies doen op het gebied van kwaliteit of nuttigheid. Hij is dan soms al blij als zijn kind een strip- of moppenboek leest. Het léést immers! Wellicht komt er dan later wel weer interesse in meer verantwoorde lectuur.

Het zou fijn zijn als Matthijs’ ouders bereiken dat zijn leesplezier blijft. Het helpt hierbij om aan te sluiten bij zijn belevingswereld en geen boeken op te dringen. Verder blijven voorlezen en met elkaar over het boek of artikel napraten van betekenis. Variatie aanbrengen in verschillende soorten leesbronnen is eveneens aan te raden. Ook informatieve teksten zijn leuk om te lezen. Als zijn klas over een bepaald thema werkt, is het leuk om met Matthijs gericht een informatieboek hierover uit te zoeken.

Humor, spanning en veel dialoog stellen kinderen gewoonlijk op prijs in een boek. Ook moet het bij voorkeur lezen alsof het kind het zelf meemaakt. Verder is het fijn als het kind zich kan verplaatsen in de hoofdpersoon.

Goed voorbeeld

Kinderen van ouders die veel lezen, voorlezen en een rijk gevulde boekenkast hebben, lezen zelf meer, zijn leesvaardiger en schoppen het verder in het onderwijs. Kinderen spiegelen zich aan het leesgedrag dat ze van huis uit meekrijgen. Het is vooral het vaderlijke leesvoorbeeld dat invloed heeft op kinderen. Kinderen tussen de 7 en de 15 jaar die hun vader met een boek zien, lezen zelf ook vaker. Juist omdat vaders over het algemeen minder vaak lezen, maakt het mogelijk indruk als die er dan toch tijd voor vrijmaken.

Matthijs’ ouders kunnen hem zo veel mogelijk stimuleren om te lezen. Toch kan hij geen lezer blijken te zijn. Het hoeft ook niet zo te zijn dat hij alleen maar zal gaan gamen en internetten. Het kan zijn dat gewone boeken lezen niet zijn interesse heeft of krijgt. Maar een autoblad, ja, dat gaat hij misschien wel van voor tot achter lezen. Of de Weet, een in de gereformeerde gezindte onder met name oudere jongens populair tijdschrift. De leesstof in dit blad komt duidelijk tegemoet aan hun leesbehoefte. Geweldig is dat.

Wellicht ligt er een taak voor uitgevers om na te denken over meer informatief en interessant leesvoer voor oudere meisjes en met name ook jongens. Meisjes lezen nogal eens graag romantisch of psychologisch getinte romans. Daar hoeven we doorgaans bij jongens niet mee aan te komen. Die kiezen hooguit een thriller of een stripboek...

Tips

- Stimuleer de taalontwikkeling door middel van voorlezen, zingen en vertellen.

- Lees interactief voor; dat is leuk en leerzaam tegelijk.

- Kies boeken die passen bij de ontwikkeling en de leeftijd van het kind.

- Let op de AVI-niveaus en vraag op school welk niveau het kind heeft.

- Geef het goede voorbeeld door zelf regelmatig zichtbaar te lezen.

- Zorg dat lezen leuk is en laat kinderen zelf boeken uitzoeken.

- Laat kinderen aan tafel om de beurt hardop uit de Bijbel lezen.

- Laat tijdens het hardop Bijbellezen de gezinsleden meelezen uit een eigen Bijbel; dat bevordert de concentratie.

- Probeer als het leesplezier weg is dit terug te krijgen door andere leesstof aan te bieden.

- Probeer te stimuleren om steeds iets moeilijkers te lezen.

- Vraag advies bij een goede christelijke boekhandel.

Informatieve sites

www.boekstart.nl

www.lezen.nl

www.goudenleestips.nl

www.vadersvoorlezen.nl

www.leesplein.nl

www.avi-lezen.nl

Nuttige weetjes

Een kind dat 15 minuten per dag leest, neemt jaarlijks 100.000 woorden tot zich.

Een 4-jarige die niet wordt voorgelezen kent gemiddeld zo’n 1500 woorden.

Een 4-jarige die wel wordt voorgelezen heeft algauw 3500 woorden in zijn vocabulaire.

Het regelmatig bezoeken van de bibliotheek kan bij kinderen liefde voor het lezen stimuleren.

bron: www.goudenleestips.nl

Wilt u reageren of hebt u vragen over opvoeding? Leg ze (anoniem) voor aan de pedagogen Mirjam Blom en Anja Helmink. Dat kan door de situatie en de (gezins)-omstandigheden, liefst uitvoerig, te mailen naar: wijs@refdag.nl of te sturen naar: RD, t.a.v. redactie Wijs, Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn.

Veel lezen maakt Matthijs slim

Cultuur & boeken

RD.nl in uw mailbox?