Tommy Wieringa’s moeder roept ergernis en bewondering op

Wieringa brak in 2005 bij het grote publiek als schrijver door met de ontwikkelingsroman ”Joe Speedboot”. In 2013 ontving hij de Libris Literatuur Prijs en de Prijs van de Lezersjury van de Gouden Uil voor ”Dit zijn de namen”, een roman over migratie en religie. In 2018 won hij de BoekSpot Literatuurprijs voor ”De heilige Rita” (2017).

Lichte verwaarlozing

Wieringa’s vader en moeder scheidden toen hij twaalf jaar oud was. Na één nacht verliet hij zijn moeder om bij zijn vader te gaan wonen. Hij gaf de voorkeur aan lichte verwaarlozing boven „het dwingende geluidsprofiel” van zijn moeder. In een interview legde Wieringa uit wat dit geluidsprofiel inhield: „Ze claimde enorm veel ruimte. Ook de ruimte van de kinderen nam ze in beslag. Ze had een winkel, ze had een marktkraam op de Vismarkt in Groningen en daarom moest er veel werk verzet worden. Iedereen werd onmiddellijk ingezet als personeel, ook haar kinderen. Haar dwingende geluidsprofiel –haar altijd gehoorde ring tegen het raam– is daarvan het symbool. „Tik, tik, tik. Kom hier, je moet wat doen voor mij.” Zij domineerde het universum.” Zelfs zo dat de schrijver op z’n dertigste naar de psychiater ging omdat hij bang was een kopie van zijn moeder te worden. Tommy Wieringa kan schrijven, de lezer ziet het allemaal echt voor zich.

Kat en hond

Wieringa’s moeder overleed in 2015 en omdat ze in zekere zin altijd bij hem was, beschrijft hij hun leven „als kat en hond.” Hij ergerde zich aan haar en bewonderde haar. Ze negeerde gezagsdragers, overheden, reed zo hard ze zelf wilde, koos bij alles haar eigen weg: had tegendraadse meningen, liet zich in met esoterie en antroposofie en complottheorieën waren onderdeel van haar leven.

Ze wilde alles in een breder perspectief zien, dus liet ze haar jonge kinderen in Nederland alleen achter om een kindertehuis in India op te richten. Ze was avontuurlijk en onverschrokken, zowel irritant als fantastisch. Ze had het idee dat zij de wereld kon redden.

Toen na haar overlijden haar huis werd ontruimd, trof haar familie een overlevingscentrum aan. Honderden kilo’s gevriesdroogd eten lagen opgetast en op één hoog stond een enorme generator, omringd met honderden liters benzine.

Borstkanker

Die voorzorgsmaatregelen liet Wieringa’s moeder juist na toen borstkanker zich aandiende. Ze zocht haar heil in het alternatieve circuit en weigerde zich te laten behandelen, tot het te laat was. „Een domme dood” noemt haar zoon het.

In verhalen vertelt Wieringa over zijn moeder, die niet te vatten is in een bepaalde mal. De vlotte stijl van Wieringa is zo onderkoeld dat afgrijzen en humor om voorrang strijden. Zijn borderline-lookalike-moeder is onorthodox; ze leeft recalcitrant tegen alle vaststaande normen en waarden in. Wieringa schetst haar scherp en goed in ”Dit is mijn moeder”.

Tegenstellingen

En toch. Hoe begrijpelijk sommige dingen ook zijn, hoe moeilijk een relatie ook kan liggen, hoe vrij je ook kunt zijn, hoe mooi het is om te zien dat liefde het toch van de haat wint, ik denk dat Wieringa’s moeder zo veel tegenstellingen in zich verenigt dat dit boek er voor velen onacceptabel door geworden is.

Literatuur schuurt, maar naar mijn smaak is de korrelgrootte in dit boek toch wat te grof afgesteld.

Boekgegevens

Dit is mijn moeder, Tommy Wieringa; uitg. in eigen beheer; 158 blz.; € 17,99.

Tommy Wieringa’s moeder roept ergernis en bewondering op

Cultuur & boeken

RD.nl in uw mailbox?