Onheilspellende dromen over een okapi

In het eerste hoofdstuk van de roman ”Vanuit hier zie je alles” zegt de verteller Luise over de okapi: „Een okapi is volkomen ongeloofwaardig, in het echt niet minder dan in de onheilspellende dromen van een vrouw uit het Westerwald.”

De jonge vrouw aan wie de Duitse schrijfster Mariana Leky (1973) het woord geeft, woont in een dorpje in het Westerwald, een landstreek oostelijk van Bonn. De vrouw met de onheilspellende dromen over een okapi is Luises grootmoeder Selma. Zij is weduwe geworden na een bijzonder gelukkig huwelijk. Als oma Selma over een okapi droomt, zal binnen 24 uur iemand uit het dorp sterven.

Sommige dorpsbewoners vinden deze voorspellende inhoud van de okapi-droom maar bijgeloof en onzin. Toch verspreidt de vrees zich als een olievlek en heeft Selma’s droom tot gevolg dat velen in hun benauwdheid scheve menselijke verhoudingen willen goedmaken en brieven gaan schrijven om vrede te stichten waar oorlog heerste. Wanneer duidelijk is geworden wie er gestorven is, uit zich de algemene opluchting in het voornemen om de zegeningen van het leven serieus te nemen en een beter mens te worden.

De kleine kring rondom Luise en haar grootmoeder staat centraal in deze roman. De mensen zijn voor een deel ware zonderlingen, maar ze zijn verknocht aan elkaar. Luise groeit op bij haar oma, nadat haar ouders van elkaar vervreemd raakten. Selma leert Luise zwemmen en fietsen, terwijl de opticien van het dorp haar en haar kameraadje Martin les geeft in klokkijken en schrijven.

Selma is een liefdevolle oma die alle verdriet mooi weet op te vangen en ook binnen de wijdere kring tot een positieve geest bijdraagt. De reuma die haar plaagt, krijgt haar niet klein. Selma is vriendelijk voor de opticien, maar aan een liefdesrelatie heeft zij geen behoefte. De opticien op zijn beurt schrijft haar elke dag een liefdesbrief – maar verder dan de eerste zin komt hij niet. De brieven met eerste zinnen vullen inmiddels een hele koffer.

Luises grote liefde is een jonge, uit Duitsland afkomstige boeddhistische monnik, Frederik, die in Japan woont en die toevallig in de buurt van Luises dorp aan het wandelen is. Na jaren van brieven schrijven en vergeefs afscheid nemen, ligt een duurzame liefdesband in het verschiet.

Er zijn allerlei argumenten tegen de levensbeschouwelijke onbekommerdheid van deze roman in te brengen. Die reactie zou echter onrecht doen aan de kostelijke humor en aan de ernst die in de liefdevolle uitstraling van grootmoeder Selma het helderst tot uitdrukking komt. Het is een mild boek waarin de liefde de meest hardgrondige afkeer van de medemens overwint.

Luise heeft van haar oma geleerd dat je geen enkele afgedwaalde ziel moet opgeven. Luises emoties gaan heel diep en oma respecteert dat. Het is mooi en troostend om daar als lezer getuige van te zijn. De enkele krachtterm stoort daarbij wel.

Wat het bijgeloof rond de okapi betreft, is het zaak om eerlijk te zijn wanneer het om onszelf gaat. Veel mensen in onze tijd hebben een bijgelovig privéprogramma van tellen bij handelingen, van het uitleggen van getallen en voorvallen om daaraan de toekomst en de zekerheid in het leven te ontlenen. Dat wijkt niet veel af van het gebeuren in ”Vanuit hier zie je alles”.

Luise ziet veel wanneer ze door het dorp loopt en wanneer ze vanaf de heuvel met de naam Uhlheck naar beneden kijkt. De titel van de roman kan ook betekenen dat je het leven, de negatieve en bovenal de positieve gevoelens van jezelf en de ander, begrijpt als je de genade van de liefde kent.

Boekgegevens

Vanuit hier zie je alles, Mariana Leky; uitg. Nieuw Amsterdam, Amsterdam, 2018; ISBN 978 90 468 2326 2; 303 blz.; € 19,99.

Onheilspellende dromen over een okapi

Cultuur & boeken

RD.nl in uw mailbox?