Op dit moment mogen instellingen voor hoger onderwijs na afloop van het eerste jaar een zogeheten bindend studieadvies geven. Ze kunnen daarmee studenten dwingen hun opleiding af te breken.

Staatssecretaris Rutte wil hogescholen en universiteiten op alle momenten tijdens de studie het recht geven slechte studenten weg te sturen. Het nieuwe plan staat in een interne wetgevingsnotitie van het ministerie die woensag is uitgelekt. Het plan zou in 2007 in werking moeten treden.

Studenten die kunnen aantonen dat ze geen goed onderwijs hebben ontvangen, moeten hun collegegeld terugkrijgen en in het uiterste geval een financiële compensatie krijgen voor verlies van studietijd.

De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) en het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) zijn boos over de plannen van Rutte. Volgens voorzitter Kim Toering van de LSVb staan de plannen haaks op het streven van de regering meer jongeren hoger onderwijs te laten volgen. „Je kunt natuurlijk op je vingers natellen dat veel studenten zullen afvallen”, zegt ze.

Volgens de LSVb wijzen cijfers van de Universiteit Leiden uit dat bindende studieadviezen niet leiden tot een hoger rendement. Het is daarom beter in te zetten op betere studentenbegeleiding: „Dan zal het rendement pas echt omhooggaan”, aldus Toering.

De maatregel treft volgens de LSVb-voorzitter vooral studenten die vanwege bijzondere omstandigheden onvoldoende presteren, bijvoorbeeld door een bijbaan, het moederschap of een handicap: „Zij worden keihard uit het hoger onderwijs getrapt.”

Het ISO vindt de plannen onevenwichtig. Een universiteit kan een student eerst een paar jaar laten aanmodderen en hem pas daarna verwijderen. De onderwijsinstellingen verdient dan aan de student, maar deze staat zelf met lege handen.

Het plan van Rutte om studenten het recht te geven hun collegegeld terug te eisen als ze slecht onderwijs hebben ontvangen, is volgens de studentenvakbonden niet meer dan een fopspeen. „Alle opleidingen in het hoger onderwijs moeten worden gekeurd voordat ze aangeboden mogen worden. Als deze accreditatie is afgegeven, is het ondenkbaar dat een student zijn collegegeld terugkrijgt voor vermeend slecht onderwijs”, aldus LSVb-voorzitter Toering.