Opnieuw is een van de meest hardnekkige drogredenen met betrekking tot het conflict, namelijk dat Israël en zijn buren verwikkeld zijn in een ”zero sum game”, onjuist gebleken. De door de VS bemiddelde deal leidde tot een bindende en internationaal erkende overeenkomst die formeel een einde maakt aan een langdurig maritiem geschil in het oostelijke Middellandse Zeegebied. Belangrijk is dat de maritieme grens tussen Israël en Libanon van de 5 kilometermarkering tot de uiterste rand van de exclusieve economische zone begrensd wordt.

Erkenning

De maritieme overeenkomst fungeert ook als de eerste de facto erkenning van Israël door Libanon, dat een al lang bestaande politiek van vijandigheid jegens zijn zuidelijke buur heeft. Deze wederzijdse erkenning tussen de twee vijandige staten is nog een voorbeeld van het veranderende Midden-Oosten. De vele ondersteunende reacties op de overeenkomst van Arabische landen in de hele regio, die zich hebben aangesloten bij tal van andere regeringen van over de hele wereld om deze stap te verwelkomen, zijn een uiting van deze nieuwe stand van zaken.

Er worden nog drie belangrijke zaken geregeld. De partijen zijn het erover eens dat de huidige status quo met betrekking tot de eerste 5 kilometer voor de kust van Israël moet worden gehandhaafd. Ten tweede wordt het aandeel van Israël in de inkomsten van het Saida-boorplatform aan de Libanese kant van het grensoverschrijdende aardgasveld bepaald. Ten slotte voorziet de overeenkomst in Amerikaanse hulp bij het oplossen van toekomstige geschillen over de overeenkomst of over nieuwe grensoverschrijdende velden, mochten die in de toekomst worden ontdekt.

Reddingslijn

Deze overeenkomst komt de Libanese economie ten goede. Grensoverschrijdende gasvelden zijn doorgaans moeilijk te beheren, zelfs als die worden gedeeld door bevriende landen. In dit geval zou zonder overeenkomst er geen platform kunnen worden gebouwd in het grensoverschrijdende veld. Dan zou geen van beide partijen kunnen profiteren.

Als het Saida-boorplatform commercieel levensvatbaar blijkt, zal het met deze overeenkomst binnen enkele jaren een financiële reddingslijn leveren aan het economisch, politiek en sociaal instabiele Libanon. Het zal ook een constante en betrouwbare energiebron zijn, waar de bevolking van het land behoorlijk behoefte aan heeft. Zij heeft immers dagelijks te kampen met langdurige stroomstoringen.

Israël steunt dit belang, in de hoop een stabiel en welvarend Libanon langs de noordgrens te zien. Cruciaal is dat Hezbollah niet zal kunnen profiteren van de economische voordelen van de overeenkomst. Dat zou onmiddellijk leiden tot Amerikaanse sancties.

Een van de belangrijkste belangen van Israël in de overeenkomst is strategische stabiliteit in het gebied. In het bijzonder door het behoud van zijn defensieve capaciteiten en door het handhaven van zijn afschrikkingmogelijkheden (ook tegen aanvallen op de aardgasinfrastructuur van Israël). De erkenning van de status quo in de 5 kilometer lange zone stelt Israël in staat kustgemeenschappen te blijven beschermen tegen aanvallen door terroristische groepen, vooral door Hezbollah.

Door een brandpunt van spanning te neutraliseren en de fragiele staat Libanon in staat te stellen een potentieel enorme bron van inkomsten en energiezekerheid te ontwikkelen, draagt het akkoord bovendien bij aan regionale stabiliteit. Ook geeft het Libanon een stimulans om de rust in het gebied te bewaren. Het versterkt ook de economische en energieonafhankelijkheid van Libanon, waardoor de kans op Iraanse inmenging wordt verkleind.

Tegelijk worden de economische belangen van Israël niet geschaad. De overeenkomst garandeert dat, als de ontwikkeling van het Saida-gasreservoir levensvatbaar blijkt, Israël een eerlijk deel van de winst zal ontvangen.

Israël wilde al lang een maritiem akkoord met Libanon. Ondanks provocaties door de terroristische organisatie Hezbollah heeft Israël als verantwoordelijke internationale speler hard gewerkt om dat doel te bereiken – naast vastberaden en doorslaggevend leiderschap van de VS en de steun van de regering van Frankrijk en anderen.

Er is tien jaar aan deze maritieme overeenkomst tussen Israël en Libanon gewerkt. De grote wens van Israël om deze problemen vreedzaam op te lossen en de enorme inspanningen van de VS zouden tevergeefs zijn geweest als Libanon niet had besloten om eindelijk zijn ongegronde en buitensporige eisen te matigen. Deze recente verandering aan Libanese zijde gaat hand in hand met de meer algemene, regionale trend om stabiliteit en welvaart na te streven.

Deze baanbrekende overeenkomst beslecht niet alleen specifieke geschillen, ze biedt ook een uitstekend voorbeeld van een innovatief model waarin overeenkomsten kunnen worden bereikt tussen landen over de hele wereld die geen diplomatieke betrekkingen hebben. Het laat ook zien hoe redelijke en realistische standpunten van de buurlanden van Israël positief zullen worden beantwoord door Israël, in het voordeel van beide partijen en hun volkeren.

De auteur is ambassadeur van Israël in Nederland.