Meerdere EU-landen leerden de afgelopen jaren door schade en schande dat China niet alleen maar een aantrekkelijke handelspartner is. De Aziatische grootmacht laat zich economisch en politiek gelden. Zo kreeg Litouwen het te verduren toen de EU-lidstaat tegen de zin van Beijing de banden met Taiwan aanhaalde. Ook koopt China zich tot groeiende zorg van bijvoorbeeld inlichtingendiensten in Europese havens en andere belangrijke infrastructuur in. Vanwege de gevoeligheid van het topoverleg moesten de leiders hun telefoons inleveren.

Ook Nederland zegt al enige tijd China niet meer „naïef” tegemoet te willen treden. De EU noemt China nu nog zowel een strategische partner als een economische concurrent én een systeemrivaal. De nadruk zou van de eerste naar de laatste twee rollen moeten verschuiven, klinkt het steeds luider.

Maar dat doet vooral in Duitsland pijn. Het Europese zwaargewicht, dat nauwe economische banden onderhoudt met China, volgt schoorvoetend. Bondskanselier Olaf Scholz wil juist volgende maand op handelsmissie naar China. De oud-burgemeester van Hamburg zou zich ook hard maken voor een Chinees belang in de Hamburgse haven.

Dat komt hem op stevige kritiek te staan. Sommige EU-landen memoreren hoe Duitsland zich eerder al uitleverde aan gasleverancier Rusland en hoe moeilijk het Berlijn valt om daarvan los te komen.

De EU-leiders hebben de Europese Commissie opdracht gegeven om de nieuwe verstandhouding met China uit te werken. EU-buitenlandchef Josep Borrell onderstreepte vorige week nog dat Europa voor haar welvaart te veel op China is gaan leunen en gevaren uit het oog is verloren.

De EU moet volgens Rutte tegelijkertijd „niet een soort verlengstuk zijn van Amerika”. De grote bondgenoot verkeert de laatste jaren op voet van handelsoorlog met China. Washington heeft onlangs nog harde maatregelen genomen tegen de Chinese chipindustrie.

Nu de EU de band met China tegen het licht houdt, rijzen er „ook weer vragen over de relatie met Amerika. Het is meer een driewegdiscussie.”