Groene exegese is de Bijbeluitleg waarbij zorg voor de schepping een belangrijk aandachtspunt vormt. Maandag start het NBG een webinarreeks over duurzaamheid. „Het onderwerp leeft in kerken en onder predikanten. We willen handreiking bieden aan voorgangers. Hoe kun je de Bijbel hierbij betrekken? Hoe kun je het gesprek goed voeren?”

Waarom is groene exegese van belang?

„Omdat milieuproblemen zich aan iedereen opdringen. Dat vraagt om doordenking door de kerken. Het is van belang dat we Bijbelse teksten tegen het licht houden: zijn er zaken op het punt van de zorg voor de schepping onderbelicht gebleven?”

Hoe voorkom je daarbij met dat de Bijbel met terugwerkende kracht groener wordt voorgesteld?

„We moeten Bijbelteksten natuurlijk niet groener maken dan ze zijn. Het gevaar van verkeerde exegese ligt wel op de loer, maar dat geldt niet alleen voor dit onderwerp. Bijbeluitleggers kunnen in de verleiding komen om een tekst te overvragen en zo te interpreteren dat het hen goed uitkomt. Je moet eerlijk naar jezelf en de tekst kijken. En goed studeren blijft van belang.”

Op welke milieuproblemen heeft de Bijbel geen antwoord?

„Laten we duidelijk zijn, de Bijbel spreekt zich niet uit over milieuproblemen die we vandaag de dag hebben. Dat komt allereerst omdat de Bijbel uit een tijd komt dat de wilde natuur nog een bedreiging vormde voor mensen. Tegenwoordig is dat andersom. De mens is de grootste bedreiging voor de natuur. Denk aan de klimaatcrisis, de uitputting van de aarde en vervuiling. Tegelijk reikt de Bijbel wel degelijk lessen aan. Hoe wij leven op Gods aarde mag meer aandacht krijgen. Vanouds lag het christelijke accent op het geestelijke leven. Terecht. Onderbelicht is geraakt dat dat leven zich wel altijd afspeelde op een concrete plek op aarde. Het Oude Testament gaf niet voor niets veel voorschriften voor hoe te leven in het beloofde land. Zo moeten wij ook nadenken hoe we leven op onze eigen plek: wat eten, drinken en kopen we? Het gewone leven staan niet los van onze relatie met God.”

In de eerste webinar gaat het over de mens die als beeld van God de opdracht kreeg om te heersen over de aarde. Hoe legt u dat uit?

„Dat heersen is soms opgevat als een open uitnodiging voor uitbuiting. Dat we op aarde onze gang kunnen gaan. Maar dat is geen goede uitleg. De sleutel om deze opdracht te begrijpen ligt bij de zevende dag, de sabbat. In de christelijke traditie stopt Genesis 1 bij vers 31, maar de knip aan het einde van Genesis 1 zouden we moeten wegdenken. Het tekstgedeelte loopt namelijk door tot en met hoofdstuk 2:3, de verzen waar God de sabbat instelt. De zevende dag is als het ware de kroon op de schepping. Het is het ankerpunt van het leven. Ons heersen moet in dienst staan van de heilzame orde en rust waar de sabbat een symbool van is. In een uitgebreid artikel in onze uitgave „Met Andere Woorden” doe ik deze exegese verder uit de doeken.”

In diezelfde uitgave schrijft u ook dat de klimaatcrisis morele en spirituele vragen stelt die ook in de Bijbel aan de orde komen. Waarop doelt u dan?

„Ik denk aan twee dingen. Allereerst aan het Bijbelse thema gerechtigheid. Rond klimaatverandering zien we dat de gevolgen niet eerlijk over de wereld zijn verdeeld. Dat is onrecht. Hierbij kan de Bijbel een gids zijn. Daarnaast houdt De Bijbel houdt ons een spiegel voor. We moeten eerlijk zijn over de situatie. Om klimaatverandering tegen te gaan moeten we ons gedrag aanpassen. Maar we stellen het uit of schuiven het weg. De strenge woorden van de profeten tegen de leiders van toen, om niet op leugens te vertrouwen, zouden wij ons moeten aantrekken.”

www.bijbelgenootschap.nl/bijbelenduurzaamheid

voor meer informatie over de webinars en een boekje over kerk en duurzaamheid voor gemeenteleden