Chinezen halen banden met Latijns-Amerika aan
Terwijl de topprioriteit van de Verenigde Staten ligt bij de strijd tegen het terrorisme, verstevigt China de economische banden met Latijns-Amerika. China heeft volgens analisten de potentie om de komende twintig jaar de geopolitieke en economische verhoudingen in Latijns-Amerika drastisch te veranderen.
Analisten waarschuwen echter dat Latijns-Amerika geen duidelijke strategie heeft voor de omgang met China. Ze vrezen onder meer voor problemen met dumpingpraktijken en corruptie. De Chinezen lonken naar Latijns-Amerika. Dat bleek onder meer uit een recent bezoek van de Chinese president Hu Jintao aan Brazilië, Argentinië en Chili. Het aandeel van Latijns-Amerika en het Caraïbische gebied in de wereldwijde handel met China bedraagt momenteel slechts 3,2 procent.
Maar voor Brazilië, het land dat de helft van het gezamenlijke bruto binnenlands product van Latijns-Amerika binnenbrengt, is China al de tweede exportmarkt. De Braziliaanse handel met China steeg in 2003 met 153 procent ten opzichte van 2002. Peking heeft een vrijhandelsakkoord met Mexico ondertekend en spreekt nog over een soortgelijk akkoord met Chili.
Economen koppelen de groei van de Latijns-Amerikaanse economie gedurende het afgelopen jaar aan de toename van de Chinese import van grondstoffen. Bovendien hoort China bij de vijf grootste investeerders in de regio. In 2003 streefde China voor het eerst Japan voorbij. Het land bezet nu de vierde plaats, na de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk. Verschillende Latijns-Amerikaanse landen die diep in de schulden zitten, zoals Argentinië en Brazilië, krijgen enige lucht door de groeiende export van landbouwproducten zoals sojabonen naar China.
Tijdens een toespraak in het Braziliaanse parlement zei Hu in november dat China de komende tien jaar 100 miljard dollar (circa 75 miljard euro) wil investeren in Latijns-Amerika. Hij sprak ook over het verstevigen van het „strategische partnerschap” tussen beide landen.
Tegelijk met de groeiende Chinese belangstelling voor Latijns-Amerika nam de Amerikaanse interesse in de regio af. Washingtons topprioriteit ligt bij de strijd tegen het terrorisme. Plannen voor de pan-Amerikaanse vrijhandelszone FTAA werden tijdelijk in de ijskast gezet. Peking stapt in het vacuüm dat Amerika achterliet, zegt de Argentijnse econoom Sergio Cesarin. „De Chinezen kunnen daarbij gebruikmaken van de goede banden die ze hebben met de centrumlinkse regeringen die in Latijns-Amerika domineren, hun positieve imago in de regio en de netwerken van overzeese Chinezen.”
Maar Zuid-Amerika, met name het handelsblok Mercosur (Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay), lijkt geen duidelijke strategie voor ogen te hebben als het gaat om het ontwikkelen van economische banden met de Aziatische gigant. Hu slaagde er zonder veel moeite in Brazilië, Argentinië, Chili en Peru zijn land te laten erkennen als markteconomie. Een status die China binnen de Wereldhandelsorganisatie (WTO) niet heeft en die protesten opriep van industriëlen in Brazilië en Argentinië. Zij vrezen Chinese dumpingpraktijken. Het opheffen van handelsbelemmeringen kan volgens hen leiden tot een overvloed aan goedkope Chinese producten.
Volgens analisten moet Latijns-Amerika zich bij de Chinese belangstelling ook zorgen maken over corruptie. Op de corruptie-index die Transparancy International in 2004 opstelde, scoort China een 3,4 op een schaal van 1 tot 10, waarbij een 10 betekent dat een land brandschoon is. Brazilië scoorde een 3,9, Argentinië een 2,5 en Paraguay een 1,9. Chili en Uruguay waren een buitenbeentje, met scores van respectievelijk 7,4 en 6,2.