Donderdag moest de Srilankaanse premier Mahinda Rajapakse door lijfwachten worden ontzet toen hij bij een bezoek aan Tamil-gebied werd belaagd door woedende Tamils, de rebellen die het noorden van het eiland onder controle houden.

Rajapakse was samen met vier ministers, hoge militairen en een horde verslaggevers naar het noorden gevlogen om de gevolgen van de rampvloed in ogenschouw te nemen en te spreken met mensen in de omgeving van Valvedditturai, de woonplaats van Tamil-leider Velluppillai Prabhakaran. Tijdens een ontmoeting werd de bevolking door een luidspreker gemaand zich niet met de regeringsvertegenwoordigers in te laten, waarna enkelen in de menigte met stokken op militairen en journalisten in begonnen te slaan. Rajapakse en de andere ministers werden daarna in allerijl naar een nabijgelegen legerkamp overgebracht, zei een lid van het regeringscomité.

Een naaste medewerker van president Chandrika Kumaratunga, Harim Peiris, had in de door de Tamils bezette stad Kilinochchi een ontmoeting met rebellenleiders. Het was het eerste rechtstreekse contact tussen de regering en vertegenwoordigers van de Tamil Tijgers sinds de vloedgolf.

De politieke leider van de Tamils, S. P. Thamilselvan, zei in Kilinochchi dat het noordoosten nog geen hulp had ontvangen. Hij zei ook dat de Tamils bereid zijn de samenwerking met de regering in het kader van de hulpverlening uit te breiden.

Prabhakaran klaagde woensdag over discriminatie en riep de internationale gemeenschap op hulp rechtstreeks aan de Tamils te geven. Rajapakse benadrukte dat de regering het Tamil-gebied even veel hulp zal geven als andere getroffen regio’s. Hij waarschuwde tegen afzonderlijke hulpoproepen, die volgens hem de verdeeldheid alleen maar in de hand werken. Het dodental in Sri Lanka liep donderdag op tot 24.743. Onder de doden zijn zeker vijfduizend Tamils.

De Indonesische president Susilo Bambang Yudhoyono heeft de separatistische rebellen in de provincie Atjeh opgeroepen de wapens neer te leggen en te helpen bij de wederopbouw van de regio. Atjeh is het gebied dat het zwaarst is getroffen door de zeebeving op tweede kerstdag.

„Laten wij dit historische moment aangrijpen om onszelf te hervinden en weer verenigd te zijn”, aldus de president tijdens een persconferentie in Jakarta. De rebellen van de Beweging Vrij Atjeh (GAM) kondigden maandag al een bestand af na een oproep van legerleider Sutarto, maar beschuldigden het leger er de volgende dag al van zich daar niets van aan te trekken.

Ook in Somalië spelen politieke factoren de noodhulp parten. Het zwaar getroffen gebied Puntland, in het meest oostelijke deel van het land, is in handen van de krijgsheer Abdullah Yusuf. In dit gebied zijn zeker 114 mensen omgekomen en worden er nog honderden vermist.

De Italiaanse premier Berlusconi pleit voor een buitengewone vergadering van de G-8, de zeven belangrijkste industrielanden plus Rusland, om de overstromingen in Azië en Afrika te bespreken. „De bijeenkomst moet over de organisatie van hulp en mogelijke vermindering van de schulden spreken”, zei minister-president Berlusconi, die het afgelopen halfjaar voorzitter van deze organisatie was.

De Duitse bondskanselier Schröder riep eerder ook op tot een moratorium op de schuldaflossing van Indonesië en Somalië. Parijs steunt dit plan.

Berlusconi wil eerst overleggen met de andere landen van de G8 voordat hij officieel een verzoek indient voor een extra vergadering. Italië is voorzitter van de G8, maar Londen neemt het op 1 januari over. Daarom zal de Italiaanse premier eerst overleggen met zijn Britse collega Blair.

De Europese ministers van Ontwikkelingssamenwerking komen volgende week vrijdag in Brussel bijeen voor een ingelaste vergadering over de hulp aan de getroffen gebieden in Azië. Aanstaand EU-voorzitter Luxemburg heeft daarvoor samen met huidig voorzitter Nederland het initiatief genomen. Dat heeft het Nederlands voorzitterschap gisteren bekendgemaakt.

Nederland blijft bij de coördinatie van de noodhulp het komende halfjaar ook een extra rol spelen op het Europese terrein, omdat Luxemburg geen eigen ambassades heeft in de meeste Aziatische landen. Op grond van oude Benelux- en EU-afspraken neemt Nederland de honneurs waar voor Luxemburg in onder meer Indonesië, India, Thailand en Sri Lanka. De ontmoeting in Brussel is een informele vergadering, waar geen officiële besluiten kunnen vallen. De dag ervoor vindt in Brussel een ontmoeting plaats van experts uit de EU-lidstaten.