Dof gerommel, de aarde schudt in Uithuizermeeden
Etenspauze; even rust. Maar opeens trilt de grond en klinkt een dof gerommel. Aardbeving in Uithuizermeeden. „Elke keer dat het gebeurt, schrik je toch weer even.”
Of er schade is, heeft Dirk van Os nog niet bekeken. Met zijn ouders en zijn beide broers heeft hij een landbouwbedrijf op het uitgestrekte Groningse platteland. „We zijn druk met het rooien van de pootaardappelen, dus we hebben nu even geen tijd. Als er schade is, moeten we het weer melden en al die ellende meer.”
De beving kwam zaterdag rond het middaguur. „Dus we hadden net pauze. Als je op de trekker zit, merk je soms niet eens dat het gebeurt.”
Van Os herinnert zich de eerste beving, zo’n vijftien jaar geleden, nog goed. „De lamp aan het plafond begon opeens te slingeren.”
Een gevoel van onveiligheid geeft het niet. „We zijn niet bang dat het huis instort. We zitten hier niet in het epicentrum. Maar ook als er een eind verderop een beving is, voelen we het hier wel. In de loop der jaren hebben we voor tienduizenden euro’s laten repareren. Na elke melding volgt een traject van anderhalf, twee jaar. Je bent er zo lang over aan het bakkeleien; het is verschrikkelijk. Dan komen er van die bureaus, die zullen het wel even voor je regelen, maar het lukt hen ook niet om de zaak te bespoedigen. Wij hadden een bureau dat niet gecertificeerd bleek te zijn, dus toen ging alles de prullenbak in en moesten we overnieuw beginnen. Nadat je een handtekening hebt gezet, heb je het geld nog niet binnen. Doordat de bouwkosten in de tussentijd stijgen, dekt de vergoeding de schade vaak niet. Dat voelt heel onrechtvaardig.”
Oorlog in Oekraïne
In het buitengebied is het ook moeilijker om aan een vergoeding te komen dan wanneer je in een dorp woont, zegt Van Os. „Daar zie je vaak dat er één pand heel grondig wordt opgeknapt. Het is voor de NAM, het bedrijf dat het gas wint, natuurlijk interessant om dat op een locatie te doen waar het opvalt, maar intussen zit iedereen in de omgeving met schade. We voelen ons in de steek gelaten.
Regels veranderen voortdurend, rechtsbijstandsverzekeringen weigeren juridische bijstand voor aardbevingsschade op te nemen in de polis. Het meeste geld gaat naar juristen en experts en komt niet bij gedupeerden terecht. De oplossing is zo eenvoudig: betaal na elke aardbeving de sterkte van de aardbeving vermenigvuldigd met het dubbele bedrag dat men normaal aan WOZ betaalt uit aan de bewoners.”
Door de sancties tegen Rusland wordt de aardgaswinning in Groningen wellicht minder snel afgebouwd. „Ik vind die sancties niet nodig”, zegt Van Os resoluut. „Wij zijn geen partij in die oorlog. De gevolgen van de sancties zijn voor Nederland onbetaalbaar. We kunnen eenvoudigweg niet zonder de grondstoffen die Rusland heeft. Als hiervoor de gaswinning in Groningen weer wordt opgevoerd, zijn we verkeerd bezig. De gevolgen zijn enorm; kerkjes van zeven, acht eeuwen oud lopen onherstelbare schade op.”
Verschillen
Het gezin Van Os-van der Spek behoort tot de gereformeerde gemeente in Groningen. De leden wonen verspreid over de provincie, sommigen in Drenthe of Duitsland. „Een deel van de leden heeft met de bevingen te maken, anderen niet.”
De Groningers gaan verschillend met de problemen om, zegt de akkerbouwer. „Je kunt je er verschrikkelijk druk om maken of proberen het van je af te zetten. Sommige mensen zijn er een dag per week mee bezig, maar daar hebben wij geen tijd voor.”