Kerken ontsteken stormlamp op plek voormalig tentenkamp asielzoekers
Een tentenkamp voor dakloze asielzoekers in de bossen bij Dwingeloo. Daar ontstak Ineke Bakker 25 jaar geleden een stormlamp, als teken van de „diepe crisis” waarin de opvang van asielzoekers verkeerde. Deze donderdag doet ze dat opnieuw.
Als algemeen secretaris van de Raad van Kerken (RvK) was Bakker nauw betrokken bij het tentenkamp dat de RvK samen met netwerkorganisatie Inlia en lokale kerken op 22 september 1997 in Drenthe oprichtte. Als voorzitter van de werkgroep vluchtelingen van de RvK volgt ze de ontwikkelingen rond asielzoekers nog steeds op de voet.
In Dwingeloo ontstond 25 jaar geleden een tentenkamp voor asielzoekers. Wat was er precies aan de hand?
„De overheid zette geregeld uitgeprocedeerde asielzoekers op straat. Deze technisch onverwijderbare vreemdelingen, zoals ze genoemd werden, hadden geen asiel gekregen, maar konden niet terug naar het land van herkomst, bijvoorbeeld omdat ze stateloos waren. Er zaten ook mensen uit China bij, die door de Chinese overheid niet werden toegelaten tot China. Voor hen was er geen enkele vorm van opvang. De Raad van Kerken heeft toen samen met Inlia besloten een tentenkamp op te richten en daarmee een noodsignaal af te geven: hier is echt een probleem. We vingen zo’n twintig mensen op, inclusief een flink aantal kinderen.”
Wat bleef u vooral bij van de periode dat dit tentenkamp er was?
„Het beeld van de kinderen in dat kamp. Zij speelden daar vrolijk en onbekommerd terwijl je aan de ouders en grootouders kon zien dat ze zich in een uitzichtloze situatie bevonden. Ik denk ook aan de grote steun die we –naast de kritiek die er was– kregen vanuit de kerken, maar ook breder. Hartverwarmend.”
Hoe is het afgelopen met de bewoners van het tentenkamp?
„De mensen hebben daar zo’n zes weken gezeten. Toen het kouder werd, hebben we ze opgevangen in een recreatiecentrum en later in een flatgebouw in Groningen dat op de nominatie stond voor sloop. Uiteindelijk hebben de meesten alsnog een verblijfsvergunning gekregen. Hoe dat kwam? Bijvoorbeeld doordat er fouten werden ontdekt in hun procedure of omdat een bepaald document dat ze nodig hadden alsnog boven water kwam. Of doordat de rechter bij een herhaald asielverzoek misschien meer oog kreeg voor de uitzichtloze situatie van deze mensen.”
Het tentenkamp was gekoppeld aan een campagne „voor een humaan en rechtvaardig asielbeleid.” Wat heeft die opgeleverd?
Uiteindelijk zijn er vijf LVV’s –landelijke vreemdelingenvoorzieningen– gekomen voor uitgeprocedeerde asielzoekers. Dat was een stap vooruit. Tegelijk zijn we bepaald nog niet tevreden, want de LVV’s zijn uitsluitend gericht op terugkeer. De lange ervaring van kerken met asielzoekers maakt duidelijk dat het van belang is om vertrouwen op te bouwen en dan samen te kijken wat voor alle partijen een goed toekomstperspectief is. Dat kan terugkeer zijn, maar lang niet in alle gevallen.”
Waarvoor ontsteekt u deze donderdag de stormlamp?
„De opvang van ongedocumenteerden heeft voor de werkgroep vluchtelingen van de Raad van Kerken nog steeds een hoge prioriteit. Tegelijk is de situatie die we de laatste tijd zien in Ter Apel natuurlijk ten hemel schreiend en gaat daar op de korte termijn alle aandacht naar uit.
Opnieuw bieden kerken nu noodopvang, al is het onder protest, want de verantwoordelijkheid ligt bij de overheid. We vinden het belangrijk asielzoekers te zien als mensen, als beelddragers van God die recht hebben op een menswaardig bestaan, waar dan ook. Mensen zijn geen dossiers of nummers.
Op onderdelen van het asielbeleid zijn er in de afgelopen 25 jaar verbeteringen bereikt, denk bijvoorbeeld aan het kinderpardon, maar het is vaak een kwestie van: één stap vooruit, twee achteruit. En dan weer twee stappen vooruit, één achteruit. Het verbeteren van de opvang van asielzoekers is een kwestie van lange adem. Het mooie van kerkgemeenschappen is dat die er zijn voor de lange adem. Ze zijn buitengewoon trouw en houden vol, omdat ze vanuit hun christelijke inspiratie weten waarvoor en voor Wie ze het doen.”
