Van der Burg steekt de hand in eigen boezem over de asielcrisis van nu, waarvoor volgens hem de kiem is gelegd in de jaren 2015-2016. Na de komst van veel Syrische asielzoekers vanwege de burgeroorlog daar zijn de opvanglocaties te snel afgebouwd. „Dat is buitengewoon onverstandig beleid geweest.” Als dat niet was gebeurd, was er weliswaar jarenlang leegstand geweest, maar die hadden ook door spoedzoekers benut kunnen worden, zei de staatssecretaris.

Een snelle afbouw van opvanglocaties „gaan we niet meer doen”, zei Van der Burg. De afbouw had ook te maken met het aflopen van contracten die destijds met gemeenten waren afgesloten voor bepaalde periodes. Veel daarvan lopen juist nu af. Tweede oorzaak van de asielcrisis zijn de gevolgen van de coronacrisis. In die periode konden minder asielzoekers naar Nederland komen en ook de nareizigers niet. Er is nu sprake van een inhaalslag van aanvragen voor gezinshereniging. Tegelijk is er een personeelstekort bij de organisatie die de asielzoekers opvangt en de dienst die de aanvragen beoordeelt.

De oorlog in Oekraïne speelt eveneens mee, zei Van der Burg. Nederland vangt nu 83.000 Oekraïense vluchtelingen op. Sommige gemeenten willen nu geen (extra) asielzoekers opvangen, omdat ze al Oekraïners opvangen. Dat betekent weliswaar niet dat, als er geen oorlog was geweest, al die plekken voor asielzoekers of statushouders beschikbaar zouden zijn. De staatssecretaris ziet meer solidariteit om Oekraïners op te vangen dan in het geval van asielzoekers. Maar ook al zou maar een klein deel daarvan (tussen de vier- tot achtduizend van die plekken) voor asielzoekers beschikbaar zijn, dan zou de situatie voor asielzoekers beter zijn dan nu, betoogde Van der Burg.

De wet wil de bewindsman in oktober in consultatie brengen. Zijn streven is om de wet op 1 januari van kracht te laten worden. Dat is mede afhankelijk van de behandeling in de Tweede en Eerste Kamer.