De VN-organisatie liet dinsdag weten er klaar voor te zijn om meteen met de besprekingen te beginnen die daartoe moeten leiden.

Een IAEA-delegatie bracht vorige week onder leiding van directeur Rafael Grossi een bezoek aan de atoomcentrale. Het team stelde vast dat er alle reden is voor bezorgdheid door de oorlogshandelingen in de regio. De Russische troepen namen het complex met zes reactoren al vrij snel na de invasie in. De laatste tijd zijn verscheidene gebouwen beschadigd door beschietingen. De strijdende partijen beschuldigen elkaar daarvan.

De inspecteurs van de IAEA zagen onder meer dat panden zijn geraakt waar nieuwe splijtstof ligt opgeslagen en waar kernafval wordt bewaard. Ook het gebouw waar het centrale alarmeringsstation is gehuisvest heeft te lijden gehad, evenals de container met de apparatuur die radioactiviteit monitort. De herstelwerkzaamheden zijn voor een deel al uitgevoerd maar er moet nog meer gebeuren, waaronder de garantie dat de stroomvoorziening intact blijft.

Hoewel er tot dusver nog geen kritieke veiligheidssituaties zijn ontstaan, bijvoorbeeld door problemen met de koeling of het vrijkomen van straling, blijft het gevaar groot zolang er geen maatregelen worden getroffen. Alleen daarom al wil Grossi dat de kerncentrale en de omgeving niet langer onder vuur worden genomen. Dan kan ook het Oekraïense personeel dat zorgt voor de operationaliteit en het onderhoud zijn werk blijven doen. De achtergebleven technici staan sowieso onder grote druk door de aanwezigheid van Russische militairen en voertuigen.

Rusland liet weten „aanvullende uitleg nodig” te hebben over het rapport van het IAEA. Buitenlandminister Sergej Lavrov zegt dat vanwege een „aantal problemen” extra informatie is aangevraagd bij de VN-organisatie.

Antonio Guterres heeft bij de Veiligheidsraad intussen zijn grote bezorgdheid geuit over de crisissituatie rond de kerncentrale. De secretaris-generaal van de Verenigde Naties riep de Russische en Oekraïense strijdkrachten dinsdag op te stoppen met alle militaire activiteiten vanaf of richting het complex met zes nucleaire reactoren.

Guterres zei het van cruciaal belang te vinden dat de atoomenergiecentrale in Enerhodar weer een „puur civiele infrastructuur” wordt. Alles moet in het werk worden gesteld om een kernramp te voorkomen. Daarom moet er snel overeenstemming worden bereikt over de instelling van een gedemilitariseerde zone rond de centrale.