Chodorkovski: autoritair bewind wordt Ruslands ondergang
Michail Chodorkovski, voorheen de rijkste man van Rusland, heeft vanuit de gevangenis een brief geschreven waarin hij het Kremlin ervan beschuldigt door manipulatie van de wet zijn Yukos–imperium in handen te hebben gekregen. Ook beweert hij dat de terugkeer naar een autoritair bewind de ondergang van Rusland zal betekenen.
Chodorkovski schrijft niet te geloven dat Yukos nog gered kan worden en dat het er nu om gaat welke lessen er kunnen worden getrokken uit de affaire. De laatste episode daarvan – de veiling waardoor van vorige week het belangrijkste onderdeel van Yukos in handen van de staat kwam – noemt hij de „meest zinloze en destructieve gebeurtenis in de economische sfeer" sinds president Vladimir Poetin aan het bewind kwam.
Chodorkovski, die al meer dan veertien maanden in voorarrest zit in afwachting van een proces wegens fraude en belastingontduiking, schrijft dat zijn persoonlijke vermogen binnenkort „tot nul" zal zijn gereduceerd. Het verlies bezorgt hem echter „geen ondraaglijke pijn." „Ik beheerde niet alleen mijn bezit –het beheerde mij omgekeerd ook", zei hij. „Ik verbood mezelf veel dingen te zeggen, omdat het mijn bezit kon schaden." In brieven die Chodorkovski eerder dit jaar vanuit de gevangenisschreef verontschuldigde hij zich nog voor zijn daden en prees hij Poetin.
In zijn laatste brief stelt Chodorkovski dat de Yukos–zaak geen conflict is tussen het bedrijfsleven en de staat, maar een „politiek en commercieel gemotiveerde aanval van één bedrijf, vertegenwoordigd door functionarissen, op een ander bedrijf." De belastingaanslag van 21 miljard euro waarvoor ruim een week geleden een essentieel onderdeel van Yukos werd geveild noemde hij een „slechte grap". Het is meer dan het bedrijf heeft verdiend, schrijft hij.
De maatregelen van Poetin om de macht weer te centraliseren –afschaffing van lokale verkiezingen en de beperking van de economische concurrentie en de vrije meningsuiting– zullen volgens hem leiden tot de ineenstorting van het land.
Chodorkovski wijst de aanklachten tegen hem opnieuw van de hand, maar stelt te hebben vernomen dat de autoriteiten hem minstens vijf jaar in de gevangenis willen houden omdat ze bang zijn dat hij wraak zal nemen. Maar dat is niet zo, zegt hij. „Ik wil liever de frisse lentelucht inademen, met kinderen spelen en goede boeken lezen." Chodorkovski’s vrouw Inna vertelde onlangs in een interview dat de 5–jarige tweelingzoons van het stel plannen verzinnen om hun vader te bevrijden. Zo vroegen ze hem of hij, als zij een gat zouden maken in een glazen muur in de gevangenis, daar „als spaghetti" door naar buiten zou kunnen glippen.