Met name een aantal oostelijke lidstaten en ook Nederland wilden verder gaan. Zij wilden Russen helemaal geen toeristenvisa meer verstrekken. De landen vinden het onverteerbaar dat Russen onbekommerd in de EU kunnen gaan winkelen en op vakantie gaan terwijl Rusland oorlog voert in Oekraïne. Maar vooral Duitsland en Frankrijk vonden het te ver gaan om Russen helemaal te weren.

Buitenlandminister Wopke Hoekstra is „blij dat het gelukt is” om de stroom Russische plezierreizigers wat in te dammen maar vooral om de gelederen gesloten te houden. Hij hamert steeds op eensgezindheid en schaafde tijdens het overleg van EU-buitenlandministers zelf met twee tegenpolen aan een compromis.

De eenheid lijkt echter broos. Onder meer de Baltische landen overwegen nu maar zelf zwaardere maatregelen als een visaban te nemen, waarschuwden ze na afloop.

De EU zegt een overeenkomst uit 2007, die de visumaanvraag voor Russen vergemakkelijkte, nu volledig op. Voor een deel van de Russen, bijvoorbeeld leden van officiële delegaties en belangrijke zakenmensen, was de versoepeling al ongedaan gemaakt na de Russische invasie van Oekraïne.

Sinds de Russische inval zijn meer dan een miljoen Russen de landgrens overgestoken naar Finland en de Baltische staten. Ze gebruiken die EU-lidstaten vaak als tussenstation op doorreis naar de Rivièra of de winkelstraten van Milaan, omdat vliegtuigen uit Rusland niet meer welkom zijn in de EU.

Dat steekt deze landen en „dit is een veiligheidsrisico geworden” voor hen, erkent EU-buitenlandchef Borrell. Zij zijn zelf daarom veelal al minder scheutig met visa voor Russen. Maar die vragen nu een visum aan bij soepeler EU-landen, waarmee ze alsnog binnen kunnen komen.

Het opschorten van de visaversoepelingsovereenkomst „zal het aantal nieuwe visa dat wordt verstrekt door de EU-lidstaten aanzienlijk verminderen”, denkt Borrell. Landen hebben zelf ook de ruimte om het aantal Russische bezoekers aan banden te leggen, benadrukt hij. Er wordt bovendien onderzocht of er wat gedaan kan worden tegen de vele visa die voor jaren aan Russen zijn verstrekt.

De felste voorstanders van hardere maatregelen tegen Russische toeristen spreken van „de eerste, belangrijke stap” maar hameren erop dat er meer nodig is. Voor aanvang stelde onder meer Tsjechië geen genoegen te nemen met alleen het schrappen van visaversoepelingen.