Het moest natuurlijk een keer tot een uitbarsting komen. Sinds de verkiezingen van oktober vorig jaar verkeert het land in een politieke crisis. Er is nog steeds geen nieuwe regering. Voornamelijk doordat de partij van de sjiitische geestelijke Muqtada al-Sadr, die de stembusstrijd won, niet tot een akkoord kon komen met soennitische en Koerdische partijen om een levensvatbare coalitie te vormen.

En als er iets is dat Irak momenteel nodig heeft, is het wel een stabiel bestuur. Want politieke verdeeldheid is bepaald niet het enige dat de onrust in de samenleving aanwakkert. Het olierijke land kampt al jaren met economische achteruitgang en wijdverbreide corruptie. Op veel plaatsen moet vooral het armere deel van de bevolking het met een minimum aan basisvoorzieningen stellen. Bovendien worden de spanningen nog vergroot door sektarische tegenstellingen die de maatschappij al decennialang verdelen.

Lange tijd konden opeenvolgende regeringen het Westen de schuld van alle misère geven. Buitenlandse troepen waren immers in 2003 Irak binnengevallen en daarna is het in hun ogen met het land alleen maar bergafwaarts gegaan. Maar zeker na de aftocht van de Amerikanen is die westerse bemoeienis fors afgenomen. De grootste buitenlandse inmenging komt momenteel vanuit het regime in Iran, dat zich nauw verwant weet met de sjiitische meerderheid in zijn buurland. De partij van Al-Sadr heeft zich echter ook tegen de Iraanse invloed gekant en voert tegenwoordig Iraaks nationalisme hoog in het vaandel.

Desondanks hadden de gevechten tussen regeringstroepen en de militie van Al-Sadr deze week vooral in de zogenoemde Groene Zone in Bagdad plaats. In dat zwaar beveiligde stadsdeel bevinden zich de buitenlandse vertegenwoordigingen en de grote hotels – allemaal symbolen van de buitenlandse aanwezigheid.

Inmiddels lijkt de strijd enigszins geluwd, vooral nadat Al-Sadr zijn manschappen had opgeroepen zich terug te trekken en geen Iraaks bloed te verspillen. Het is aan de ene kant griezelig dat één man kennelijk in staat is binnen zeer korte tijd zo veel gewapende mensen te mobiliseren. Tegelijkertijd heeft hij ook het vermogen –en daarmee de grote verantwoordelijkheid– om met een enkel woord de gemoederen weer enigszins tot bedaren te brengen.

Dat is ook hard nodig. Want als de huidige vijandelijkheden verder escaleren, dreigt in Irak een burgeroorlog die het land opnieuw in chaos en geweld zal onderdompelen. Na decennia van schrikbewind, terreuraanslagen en groeiende armoede is dat het laatste waar de Iraakse bevolking op zit te wachten.