Dat willen voorspellen van gebeurtenissen in de toekomst zit diep in onze genen. Er worden allerlei methoden en technieken ontwikkeld om wat onzeker is in de toekomst te voorspellen. De weersvoorspelling voor morgen is vaak het gesprek van de dag.

Er wordt veel tijd en geld gestopt om aan de hand van grote datasets (big data) de meest uiteenlopende voorspellingen te doen. Zo bepaalt de bank met behulp van risicoanalyses of we in de komende tijd nog wel de huur of de hypotheek zullen kunnen betalen. De huisarts bepaalt aan de hand van allerlei gegevens hoe groot de kans is dat u in de komende jaren een hartinfarct zult krijgen. De belastingdienst bepaalt of er een kans is dat u een fraudeur bent. De toeslagenaffaire laat wel zien dat het met dit soort voorspellende systemen flink mis kan gaan. Maar toch blijven we er op grote schaal gebruik van maken.

Nu kan het ook wel knap lastig zijn als de toekomst onzeker is. Je zult maar een boerenbedrijf hebben en het is onzeker of je volgend jaar je koeien nog wel mag hebben. En er zal maar een politieke partij zijn die tijdens de verkiezingen gouden bergen belooft, maar het na de kabinetsformatie toch weer niet waarmaakt. Dat leidt tot frustratie, onzekerheid en boosheid. Je krijgt het gevoel dat je door ”het systeem” bedrogen wordt.

Voorspelbaarheid speelt ook tussen mensen onderling een heel grote rol. Van sommige mensen weet je gewoon dat ze niet te vertrouwen zijn. Het is schokkend om te zien hoe wereldleiders soms absoluut de waarheid verdraaien. Er wordt regelmatig keihard gelogen, zeker wanneer we in conflict- en oorlogssituaties belanden. De westerse wereld houdt de adem in over wat Poetin gaat doen. Niemand weet precies wat er in zijn hoofd omgaat, het is absoluut onvoorspelbaar waar hij volgende maand mee komt. Die onvoorspelbaarheid is bedreigend en ondermijnt ons vertrouwen.

Maar ook wij, gewone mensen, kunnen er wat van. Het is best wel schokkend om in een krant te lezen dat mensen op het ene moment met veel enthousiasme een moeder met kinderen uit Oekraïne opvangen, maar haar vlak voor de vakantie gewoon weer op straat zetten. Omdat het niet uitkwam met de vakantie en omdat het toch wel heel wat is om vreemden zomaar in je huis te laten, terwijl je zelf twee weken weg wilt. Dat wekt toch weinig vertrouwen in de gastvrijheid van onze burgerij.

Voorspelbaarheid, betrouwbaarheid en stabiel gedrag zijn onmisbaar in het verkeer tussen mensen. En voor christenen is het zelfs geboden. Jakobus beveelt zijn lezers: „Laat uw ja, ja zijn, en het nee, nee” (Jakobus 5:12). Ook wanneer we iets beloven wat ons bij nader inzien misschien niet zo goed uitkomt.

Wanneer we in ons gedrag wispelturig zijn, berokkenen we dus niet alleen schade aan anderen. We ondermijnen ook het vertrouwen in elkaar en benadelen uiteindelijk ook onszelf. Want Jakobus wijst ons erop dat het ons in het oordeel brengt.

Wat is het moeilijk om voorspelbaar, transparant, eerlijk en betrouwbaar te zijn. Maar goed om het ook na de vakantie weer na te jagen. Het kan alleen met het zicht op Christus. Wat Hij belooft komt Hij altijd na. Immers, zoveel beloften van God als er zijn, die zijn in Hem ja en in Hem amen, tot verheerlijking van God door ons (2 Korinthe 1:20).

De auteur is hoogleraar kinderlongziekten.