De hoogleraar van de Vrije Universiteit in Amsterdam is gespecialiseerd in psychische problematiek onder vluchtelingen. Ze herinnert eraan dat veel mensen die hier asiel aanvragen al uit een zeer onveilige situatie komen. „Vaak hebben ze ook een lange reis achter de rug en onderweg van alles meegemaakt. Dan zijn ze eindelijk in Nederland en zijn ze nog steeds niet veilig.” Het komt er voor sommige mensen in feite op neer dat ze nog steeds op de vlucht zijn.

Een dak boven je hoofd en eten zijn twee „absolute voorwaarden” waaraan moet worden voldaan voordat een begin kan worden gemaakt met het aanpakken van stress of zwaardere psychische problemen, zegt Sijbrandij. Ze wijst op eerder onderzoek waaruit duidelijk werd dat laagdrempelige vormen van psychische hulpverlening minder goed aanslaan bij mensen die veel dagelijkse stress ervaren.

„Dat zagen we bijvoorbeeld tijdens de coronacrisis is vluchtelingenkampen in Jordanië. Bij mensen die door de coronamaatregelen veel dagelijkse stress hadden, was de verbetering minder sterk dan bij mensen die in een rustige omgeving leven”, legt de hoogleraar uit.

Een ander effect van aanhoudende stress is dat mensen prikkelbaarder worden. „Een klein deel van de mensen raakt daardoor geagiteerd” en dat komt dan weer de veiligheid niet ten goede, schetst Sijbrandij de vicieuze cirkel die kan ontstaan.

Het is overigens ook weer niet zo dat iedereen die nu lang moet wachten daarvan getraumatiseerd zal raken, zegt de hoogleraar psychologie. De effecten verschillen per persoon. „Het belangrijkste is dat de huisvesting wordt opgelost”, zegt ze. „Mensen hebben gewoon recht op onderdak. Ook vanuit humanitair perspectief.”