Hij gebruikte de zomer om te werken aan een onderscheidend verhaal en bracht dat vrijdag via diverse kanalen naar buiten. Daarop ontstond dermate veel beroering dat de Tweede Kamer deze dinsdag het zomerreces onderbrak om te debatteren; specifiek over datgene wat de CDA-leider over het stikstofbeleid te berde bracht.

Daarmee eindigt de eerste ronde van de door de partij in gang gezette tegenreactie in een bonuspunt voor Hoekstra. Van zijn optreden gaat eindelijk het niet mis te verstane signaal uit dat zijn partij nog leeft, én dat het CDA meer wil zijn dan een bijwagentje dat zich amechtig laat voorttrekken door D66 en VVD.

Dat is laat, maar hopelijk nog niet te laat.

Nu deze eerste slag is geslagen, rijst vooral de vraag naar het vervolg. Vrijdag probeerde een zichtbaar geschrokken premier Rutte de regie ter hernemen door Hoekstra toe te voegen: „Dit kan nét, maar het moet geen gewoonte worden.” Daarmee zei de minister-president met zoveel woorden dat het CDA zich vanaf nu weer heeft te voegen naar het coalitieakkoord.

In beginsel is dat inderdaad wat van een regeringspartij mag worden verwacht en verlangd, wat niet wil zeggen dat Hoekstra vanaf nu in het geheel geen manoeuvreerruimte meer heeft. Het blijft immers knagen dat provincies en boeren een nogal gedetailleerde gebiedskaart in de maag kregen gesplitst, terwijl de uitstootdoelen voor verkeer en industrie nog maanden op zich laten wachten. En dat van de voorgestelde acties om de positie van de boer in de voedselketen te versterken vooralsnog geen spoor te ontwaren is.

Is het niet mede daardoor dat het stikstofbeleid in een forse impasse is beland? En zou het niet terecht zijn als de CDA-leider daarop blijft wijzen?

In de loop van 2023 komt de Tweede Kamer pas echt voor het blok te staan. Dan moet blijken of een meerderheid, inclusief het CDA, het aandurft om in de Wet natuurbescherming op te nemen dat de kritieke drempel van de stikstofuitstoot al in 2030 in ten minste 74 procent van het stikstofgevoelig Natura 2000-gebied niet meer mag worden overschreden. En welke verzachtende uitzonderingsbepalingen dan eventueel nog bespreekbaar zijn.

Maar als Hoekstra de tijd die daarvoor resteert benut om zo nu en dan de buitenboordmotor eens aan te zetten, bieden de parlementaire mores hem daar zeker ruimte voor. Spraken VVD, D66, CDA en CU eind vorig jaar niet plechtig af dat het nu echt afgelopen moest zijn met die dichtgetimmerde afspraken? Politiek bedrijven is soms ook een kwestie van vernuftig tegenspel bieden aan een bestuurder zoals stikstofminister en powerlady Van der Wal, die wat al te driest uit de startblokken kwam en die hier en daar best wat mag worden bijgestuurd.