Door verschillende oorzaken is de laatste maanden de stroom asielzoekers toegenomen. Iedere week komen er ruim achthonderd vreemdelingen ons land binnen met de vraag om een verblijfsvergunnning. De opvangmogelijkheden daarvoor zijn onvoldoende. Er is sprake van een capaciteitstekort van zo’n vierduizend plaatsen.

De regering staat met de rug tegen de muur. Aan de ene kant is zij gebonden aan internationale verdragen. Die verbieden om mensen die asiel aanvragen domweg terug te sturen. Ze moeten bed, bad en brood krijgen totdat er duidelijkheid is over hun asielaanvraag, Dat betekent dus dat Nederland deze mensen moet opvangen.

Aan de andere kant is de bereidheid van gemeenten om hun deuren open te zetten voor asielzoekers niet groot. Het aantal gemeentebesturen dat positief reageerde op de aanhoudende, dringende verzoeken van de regering om opvang te realiseren is zeer beperkt. Gemeenten vrezen overlast van de asielzoekers en verzet bij de plaatselijke bevolking.

Het kabinet koos ervoor om de gemeente Tubbergen buitenspel te zetten. Begin deze week hoorde het gemeentebestuur dat een voormalig hotel is aangekocht en binnenkort onderdak moet bieden aan driehonderd asielzoekers. Dat Tubbergen verontwaardigd is, laat zich raden.

Met recht kan de regering zeggen dat aanhoudend vriendelijk vragen nauwelijks resultaat heeft. Ook kan het kabinet aanvoeren dat er sprake is van een noodsituatie. Mensen ’s nachts buiten laten slapen, kan niet. Ten slotte kan het stellen dat ze als landelijke overheid formeel de bevoegdheid heeft om besluiten op te leggen aan lagere besturen.

En toch is de handelwijze van het kabinet discutabel. Dat het gemeentebestuur van Tubbergen zich overvallen voelt, is niet vreemd. De zorg is nu ook dat elke gemeente ineens aan de beurt kan zijn. De staatssecretaris heeft dat woensdag ook toegegeven. Dit schaadt het vertrouwen in de regering, ook bij andere gemeenten. Terwijl dat toch al gering is.

Daarnaast is de last die Tubbergen wordt opgelegd wel heel zwaar: driehonderd asielzoekers op drieduizend inwoners. Die verhouding is onevenwichtig.

Het minste wat het kabinet kan doen, is criteria opstellen op grond waarvan gemeenten worden aangewezen. Dat neemt niet alle, maar wel iets van de onzekerheid weg. Daarnaast zal moeten worden gestreefd naar een evenwichtiger verdeling over het land. Het valt op dat het kabinet vooral buiten de Randstad zoekt. Dat roept verzet op in andere delen van het land. Ook al staat het kabinet met de rug tegen de muur, grotere zorgvuldigheid en transparantie zijn nodig.