Hoogleraar: geef beide Kamers geen zeggenschap coronamaatregelen
Niet alleen de Eerste Kamer, maar ook de Tweede Kamer moet geen zeggenschap krijgen over de invoering van coronamaatregelen, vindt hoogleraar staatsrecht Paul Bovend’Eert. Het kabinet kan anders niet effectief en daadkrachtig optreden bij een pandemie.
Dat zegt de hoogleraar aan de Radboud Universiteit in reactie op de brief van een meerderheid van de Eerste Kamer aan minister Ernst Kuipers (Volksgezondheid) van dit weekeinde. Daarin dringt de senaat er bij de minister op aan in de wet te regelen dat de Eerste Kamer zeggenschap krijgt bij het nemen van collectieve maatregelen. Voorbeelden zijn een quarantaineplicht, mondkapjesplicht of een avondklok. De Eerste Kamer wil maatregelen kunnen blokkeren.
De brief is „inconstitutioneel”, vindt Bert van den Braak, bijzonder hoogleraar parlementaire geschiedenis en parlementair stelsel aan Maastricht University. Inconstitutioneel omdat in de brief de „oppositionele fracties minister Kuipers waarschuwen rekening te houden met een wens van de Eerste Kamer”, schrijft hij in een column op de website De Nederlandse Grondwet. De senaat „kan zo de minister nagenoeg dwingen zijn wetsvoorstel op voorhand aan te passen, los van wat de Tweede Kamer daar van vindt.”
„Als minister Kuipers zwicht, dan kan de Eerste Kamer voortaan bepalen hoe de wetgeving die zij, na aanvaarding door de Tweede Kamer krijgt toegezonden, eruit moet zien. Dat is de omgekeerde staatsrechtelijke wereld”, betoogt Van den Braak.
Het gaat om het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet publieke gezondheid (Wpg), waar de ‘coronawet’ onderdeel van gaat uitmaken.
Zeggenschap aan beide Kamers geven over invoering of afschaffing van coronamaatregelen vindt Bovend’Eert onverstandig en ineffectief. Ook dreigt het risico van „politiek handjeklap”. Beide Kamers zouden wat hem betreft wel zeggenschap moeten krijgen over de vraag of het kabinet maatregelen mag nemen. „Dat kun je in de wet inbouwen en daar eventueel een termijn aan verbinden.”
Bij de verlengingen van de Tijdelijke wet maatregelen covid-19 (Twm) had het kabinet steeds meer moeite om daarvoor een meerderheid in de Kamers te vinden. De Eerste Kamer heeft het laatste kabinetsvoorstel tot verlenging weggestemd. Sindsdien heeft het kabinet geen wettelijke basis om coronamaatregelen te nemen.
Over zeggenschap van beide Kamers heeft de minister de Raad van State expliciet om advies gevraagd, zegt een woordvoerder. „We wachten het advies van de Raad van State af.” Dat wordt snel verwacht.