Tsunami’s van soms wel 14 meter hoog zaaiden zondagochtend midden in het toeristisch hoogseizoen dood en verderf op stranden in Sri Lanka, India, Indonesië, Thailand, Maleisië, de Maldiven en op vele andere plaatsen rond de Indische Oceaan. Met een allesvernietigende kracht kwamen muren van water uit het niets opzetten om zonaanbidders en vooral de lokale bevolking van talrijke toeristische trekpleisters te verrassen. Vele tientallen reizigers in Thailand en op Sri Lanka vonden de dood toen de paradijselijke stranden veranderden in een hel op aarde.

De lichamen van de talrijke doden worden door reddingswerkers en de lokale bevolking zo goed en kwaad als het kan verzameld en ondergebracht in provisorische mortuaria die vaak niet meer zijn dan een gammel afdakje. Vooral ouderen en kinderen lijken het slachtoffer te zijn geworden van de gevolgen van de zeebeving met een kracht van 9,0 op de schaal van Richter, de zwaarste aardbeving in veertig jaar.

Honderden levenloze lichamen en een enorme verwoesting vormen het beeld van de hoofdstad van de Indonesische provincie Atjeh. Bebloede stoffelijke resten gewikkeld in plastic liggen op het terrein van het Indonesische Rode Kruis in Lambaro in een noordelijke buitenwijk van Banda Atjeh. Kinderlijken worden in witte plastic viskratten bewaard, geweeklaag van ouders is overal te horen, zeggen ooggetuigen.

De stank hangt als een doordringende en niet weg te vegen herinnering in het rampgebied. „Het ruikt hier zo erg. De menselijke lichamen zijn vermengd met dode dieren zoals honden, vissen, katten en geiten”, aldus een kolonel van de Indonesische marine in Atjeh.

Duizenden kilometers verderop in Karapitiya niet ver van de Srilankaanse havenstad Galle met zijn historische fort, is de situatie niet veel anders. De lichamen van honderden mensen die werden verrast door de 9 meter hoge vloedgolven liggen opgestapeld bij een ziekenhuis. Nabestaanden klimmen over de berg en proberen zich zo goed mogelijk met T-shirts en zakdoeken te wapenen tegen de onwelriekende geur die overal lijkt te hangen.

In het Indiase Madras en het Thaise Phuket en de omringende eilanden is de chaos eveneens compleet. Hutten van vissers en veel andere gebouwen zijn verwoest, restaurantjes liggen in puin, stalletjes met koopwaar zijn volledig verdwenen. Vissersboten liggen gekanteld op het strand of op strandwegen, van auto’s en complete autobussen rest niet veel meer dan verwrongen stukken metaal. Vele duizenden mensen worden nog vermist. Duizenden mensen die het er wel levend van hebben afgebracht, hebben verwondingen opgelopen.

Internationale hulporganisaties proberen met man en macht zoveel mogelijk mensen, materieel en noodhulp naar de getroffen gebieden te sturen. „Dit is mogelijk de grootste natuurramp in de recente geschiedenis omdat het gevolgen heeft voor zoveel dichtbevolkte kustgebieden, zoveel kwetsbare gemeenschappen”, schatte de VN-Noodhulpcoördinator Jan Egeland de situatie in.

Getroffen gebieden moeten zo snel mogelijk worden voorzien van voorzieningen voor schoon drinkwater, waarschuwen hulpverleners. Lijken in het water die door de tropische temperaturen al beginnen te ontbinden, vormen een dag na de catastrofe al een bedreiging voor de gezondheid van de overlevenden, menen ze.

De getroffen landen hebben hun strijdkrachten ingezet voor rampenbestrijding. De president van Sri Lanka, Chandrika Kumaratunga, heeft 20.000 militairen vrijgemaakt voor hulpverlening maar zelfs dat aantal lijkt onvoldoende. „We zijn onvoldoende toegerust om om te gaan met een ramp van deze omvang omdat we nooit een ramp als deze gezien hebben”, aldus het staatshoofd die andere landen opriep noodhulp te sturen.

Voorzichtigheid is ondertussen geboden voor de overlevenden en hulpverleners in de kuststreken. Nog steeds slaan hoge golven op de kust en de zeker 65 naschokken die zich al hebben voorgedaan, kunnen nieuwe tsunami’s veroorzaken. Met een kracht van 9,0 was de beving voor de kust van Sumatra de krachtigste in vier decennia.