Heroverweging stikstofdoelen
Deze week kan wel eens de geschiedenisboekjes ingaan als het moment waarin een kanteling plaatsvond op het stikstofdossier. Naar aanleiding van een uitgelekte memo van het ministerie van Financiën mochten de fracties in de Tweede Kamer schriftelijke vragen stellen over het beleid dat tot de boerenprotesten leidt. Uit die vragenronde blijkt dat drie van de vier coalitiepartijen vraagtekens zetten bij de doelstellingen voor ammoniakreductie in de veehouderij.
In het regeerakkoord van VVD, CDA, ChristenUnie en de vierde coalitiepartner, D66, staat dat 74 procent van de Nederlandse natuurgebieden voor 2030 gevrijwaard moet zijn van mogelijke schade door stikstof. Om dat te bereiken moet de landelijke stikstofuitstoot met 50 procent omlaag. Het RIVM berekende dat de ammoniakuitstoot van de landbouw daarom met 39 kiloton moet dalen.
De fracties van VVD, CDA en ChristenUnie trekken deze cijfers, waarop minister Van der Wal voor Stikstof haar beleid baseert, nu openlijk in twijfel. De drie fracties vragen aan de regering waarom deze kiest voor de vermindering van 39 kiloton, terwijl het Planbureau voor de Leefomgeving vorig jaar stelde dat een reductie van 30 kiloton voldoende is.
ChristenUnie-Kamerlid Grinwis wijst in zijn vragen ook nog eens op uitspraken van Jan Willem Erisman, hoogleraar milieu en duurzaamheid bij het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden. Erisman doet al decennialang onderzoek naar stikstof. Hij becijferde dat de benodigde resultaten voor natuurgebieden ook haalbaar zijn met 25 in plaats van 39 kiloton reductie in de landbouw.
Met hun kritische vragen geven VVD, CDA en ChristenUnie een duidelijk politiek signaal af. Zij zoeken kennelijk naar wegen om de stikstofdoelen aan te passen.
Opmerkelijk is verder dat CDA en ChristenUnie ook kritische vragen hebben over de drempelwaarde voor stikstofemissies bij vergunningverlening voor boeren. De onafhankelijke onderzoeksorganisatie TNO constateert dat een emissieondergrens van 1 tot 10 mol per hectare per jaar nodig is. Daarin zit een marge van een factor tien. De minister wil bij vergunningverlening een ondergrens van 0,005 mol per hectare per jaar hanteren. Om bij de norm van 1 mol uit te komen zit nog eens een factor 200.
Er is dus nogal wat te doen over de cijfers. De regering doet er goed aan haar keuze wetenschappelijk, juridisch, bestuurlijk en maatschappelijk nog eens goed te onderbouwen. Dat er wat moet veranderen, staat vast; de mate waarin, daarover moet de discussie gaan.
Hopelijk laten de landbouwwoordvoerders van VVD, CDA en ChristenUnie zich niet met een kluitje in het riet sturen. De meeste weerstand zal komen van D66. Maar ook deze partij kan toch de ogen niet sluiten voor een discussie over de cijfers? Ruim 40 jaar geleden ging de partij de verkiezingen in met de leus ”het redelijk alternatief”; anno 2022 kan de partij laten zien wat die slogan waard is.
