Toen er in mei 2021 meer dan duizend anonieme graven bij voormalige internaten in de provincies British Columbia en Saskatchewan werden gevonden, was de verontwaardiging in Canada groot. Uit woede werden in het hele land 65 kerken in brand gestoken.

Vooral de Rooms-Katholieke Kerk, maar ook anglicanen en presbyterianen beheerden de scholen. Onder druk van de Canadese overheid werden tussen 1830 en 1996 ongeveer 150.000 inheemse kinderen in kostscholen ondergebracht, met als doel hen te integreren en hun eigen taal en cultuur af te leren. Het verblijf in de internaten werd vaak gestempeld door fysiek en seksueel geweld. Mede vanwege de slechte hygiëne, ondervoeding en infectieziekten overleden er in die periode naar schatting 3000 kinderen.

Een onderzoekscommissie van de Canadese overheid concludeerde in 2015 dat er op deze kostscholen „culturele genocide” was gepleegd. Aan nabestaanden werden miljarden als schadevergoeding uitgekeerd. In verschillende delen van het land, zoals in St. John’s in het oosten van Newfoundland, moet de kerk gebouwen verkopen om de slachtoffers te kunnen betalen.

Leed

Paus Franciscus bood begin april al eens zijn excuses aan voor de rol van de kerk bij de misstanden op Canadese internaten voor inheemse kinderen. Hij vroeg vertegenwoordigers van de inheemse gemeenschap in Canada, die op bezoek waren in Vaticaanstad, om vergeving voor het aangedane leed. De paus beloofde toen dat hij op bezoek zou komen in Canada.

Leiders van inheemse volken, onder meer van de Inuit, willen graag dat de paus excuses aanbiedt op Canadees grondgebied, op de plaats waar het misbruik gebeurde, en tegenover de families en gemeenschappen die daaronder geleden hebben.

Nu is het dan bijna zover, ervan uitgaande dat Franciscus gaat: vanwege gezondheidsredenen moest de paus eerder deze maand een reis naar Zuid-Soedan en de Democratische Republiek Congo afzeggen.

Het is de bedoeling dat de paus komende week onder meer Edmonton, Quebec City en Iqaluit bezoekt. Hij spreekt onder meer met vertegenwoordigers van de regering en draagt een mis op. Ook staat er een ontmoeting met oud-leerlingen van een rooms-katholieke school op het programma: in Maskwacis, in de provincie Alberta.

Omhelzen

De paus blikte zondag in zijn angelusgebed alvast vooruit op het bezoek. „Beste broeders en zusters van Canada”, zei Franciscus, „zoals u weet, zal ik vooral in de naam van Jezus onder u komen om de inheemse bevolking te ontmoeten en te omhelzen. (…) En nu bereid ik me voor op een pelgrimstocht van boetedoening die, naar ik hoop, met Gods genade een bijdrage kan leveren op de weg van genezing en verzoening die al is ingeslagen.”

Het bezoek aan Canada wordt de 37e internationale reis van paus Franciscus, sinds 2013 hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk. Het Noord-Amerikaanse land verwelkomde eerder paus Johannes Paulus II: in 1984, 1987 en 2002.