Extreem hoge temperaturen, afbrekende gletsjers, droogte en bosbranden zijn de symptomen van de klimaatcrisis. Hoge brandstofprijzen hebben geleid tot een brandstofcrisis die, gecombineerd met andere prijsstijgingen een (nieuwe) financiële crisis niet ondenkbaar maakt. En dan zouden we bijna de oorlog in Oekraïne, de Oekraïne-crisis, vergeten. Zonder de andere problemen te willen bagatelliseren is de laatstgenoemde crisis pas echt een noodsituatie en verbleken de andere crises.

Hoe bieden we al deze crises het hoofd? De hoop, al is het maar het kleinste sprankje, dat het ooit beter zal worden, kan mensen gaande houden om wegen te zoeken om crises op te lossen of proberen af te wenden.

De vraag is echter wel waar deze hoop op gebouwd is. In een interview naar aanleiding van de huidige crises zegt Jan Pronk, voormalig minister van ontwikkelingssamenwerking en iemand die als gezant van de Verenigde Naties heel wat crises voorbij heeft zien komen, dat „hoop maakbaar is.” Door de schouders er onder te zetten kunnen we de wereld een betere plek maken. Gevraagd naar zijn diepere motivatie gaf hij aan „toch bij de Bijbel uit te komen”, namelijk de opdracht om de aarde te bouwen en te bewaren.

In het seculiere wereldbeeld is de gedachte om de wereld een betere plaats te maken los komen te staan van God en Zijn Woord. De natuur, waarin alles van minder naar beter evolueert, weerspiegelt de maatschappij waarin we dankzij wetenschap en techniek nu beter af zijn dan de holbewoners eeuwen geleden. Hoe meer we weten, hoe meer we onze beslissingen baseren op logisch redeneren, hoe beter het uiteindelijk zal worden in de wereld.

Een probleem met deze visie is echter dat veel crises, nu en in het verleden, juist ontstaan zijn door verkeerd gebruik van wetenschap en techniek. Omdat ten diepste de mens niet verandert in zijn onophoudelijke egoïsme.

Het opvallende is dat het seculiere vooruitgangsgeloof tegelijkertijd erkent dat deze wereld ooit zal verdwijnen. Is het niet door een meteorietinslag of een nucleaire oorlog die al het leven op aarde zal verwoesten dan wel door de zon die opgebrand is en daardoor het leven op aarde onmogelijk maakt. Alles wat er op deze aarde ooit geweest is zal dan in het niets verdwijnen en niemand zal ooit weten dat het er geweest is. Ondanks zijn Bijbelse motivatie om crises het hoofd te bieden moest Jan Pronk in het interview toegeven dat het afwenden van crises hooguit het uitstellen van het einde is. Uiteindelijk blijkt hoop niet maakbaar en vervalt de motivatie om van deze wereld een betere plek te maken. Want waarom zou je, als het allemaal op letterlijk niets uitloopt?

De Bijbel kent ook het woord crisis. In de Septuaginta, de Griekse vertaling van het Oude Testament, is het Hebreeuwse woord voor ”recht” vertaald met krísi, ons woord voor crisis. In Psalm 1 staat „daarom zullen de goddelozen niet bestaan in het gericht.” Eigenlijk staat er dat de god-lozen niet zullen opstaan in de crisis, in het gericht. Nu hebben de huidige crises zeker een oordeel in zich. Het is niet om het even hoe we met de schepping omgaan, hoe we macht en gezag laten gelden of hoe we geld uitgeven.

Toch heeft krísi vooral te maken met dat alles recht gezet zal worden. Als alles weer wordt zoals het ooit bedoeld was, in die crisis, daarin zal de godloze niet opstaan maar vallen. En dat alles ooit recht gezet zal worden dat is zeker omdat er Eén, de Zoon van God, in het gericht is gevallen maar ook weer is opgestaan zodat echt leven mogelijk is. En daarom alléén is er hoop, dat er niet alleen een einde zal komen aan deze wereld maar ook dat deze wereld vernieuwd zal worden. Een nieuwe aarde (en hemelen) zonder crises waarop, naar Zijn belofte, gerechtigheid woont.

De auteur is moleculair bioloog.