Een derde van de Israëlische kinderen heeft nog nooit een synagoge vanbinnen gezien. Velen kennen de exacte betekenis van de Joodse feestdagen niet. Op seculiere scholen wordt hooguit een uur in de week religieus onderwijs gegeven.

Gideon Samuel schetst een tamelijk somber beeld van de onkunde die onder veel jonge mensen in Israël heerst. Om die reden richtte hij 25 jaar geleden de stichting ”Am Israël Echad” –Het volk Israël is één– op. Om jongeren bewust te maken van hun Joodse identiteit en de Bijbelse waarden die daarmee verbonden zijn. „En om eenheid te brengen in een verdeeld land.” De organisatie wordt onder andere gesteund door Christenen voor Israël in Nijkerk.

Het zijn beginselen die hij van huis uit meekreeg. Samuel werd in Deventer geboren. Op zijn tweede emigreerde het gezin naar Israël. „Mijn ouders hebben me geleerd om niet passief te zijn, maar dingen te veranderen. Ze zijn daarin echt een voorbeeld geweest.”

Verandering begint met onderwijs, is zijn vaste overtuiging. Om die reden geven de medewerkers van Am Israël Echad voorlichting op zo’n honderd seculiere scholen, verspreid over Israël. Ze nemen ook groepen jongeren mee naar plaatsen die een bijzondere plaats in de Joodse religieuze en nationale geschiedenis innemen. Variërend van de Klaagmuur tot de nationale begraafplaats op Mount Herzl in Jeruzalem. Alleen al in 2022 bereikte de stichting daarmee zo’n 13.000 kinderen.

„We laten kinderen ook een bar mitzwa (de plechtigheid rond religieuze volwassenheid, RD) bijwonen”, vertelt Samuel. „We organiseren ontmoetingen met de ultraorthodoxe gemeenschap in Bnei Brak. Daar hebben heel open gesprekken plaats. Jongeren vinden het interessant om met religieuze mensen te spreken. Dat gebeurt in het dagelijks leven niet zo vaak.”

Waarom is het zo belangrijk om de Joodse traditie door te geven?

„De (Hebreeuwse, RD) Bijbel houdt ons als volk in leven, geeft kracht om alle uitdagingen aan te gaan. Al duizenden jaren lang. Alleen op grond van de Bijbel hebben we bestaansrecht, komt het land Israël ons toe. Dat is niet op basis van een VN-resolutie of zoiets. Als je niet gelooft dat God ons hier heeft geplaatst, zou je nog kunnen twijfelen aan de legitimiteit van Israël.

Ik begin het verhaal van Israël dan ook niet bij 1948, toen de staat is gesticht. Onze wortels gaan terug op Abraham, Izak en Jakob. Die Joodse vaderen horen bij ons hele volk. Dat willen wij uitdragen. Om in alle verscheidenheid van onze maatschappij eenheid te brengen.”

Hoe reageren jongeren op jullie activiteiten?

„Heel positief. Ze doen actief mee aan de workshops die we organiseren. We dwingen ze nergens toe, maar proberen ze slechts de schoonheid van onze traditie te laten zien. Vaak vragen we de kinderen iets van thuis mee te nemen. De een komt met een voorwerp uit Jemen, de ander met een gele Jodenster van grootvader uit Europa. Soms zijn er wel twintig verschillende landen vertegenwoordigd. Dan vraag ik: Waar vind je dat in de wereld? Hoe kan dat? Dat is omdat wij door één bijbelse traditie verbonden zijn.

Het maakt overigens nogal verschil waar de kinderen vandaan komen. In Tel Aviv weten ze bijna niets van de Bijbel. In Jeruzalem is dat anders, maar ook daar kiezen veel ouders ervoor hun kinderen naar een seculiere school te sturen omdat ze zich van al te streng religieus onderwijs willen distantiëren.”

Wat vinden seculiere ouders van jullie voorlichting?

„Zij reageren ook heel positief. Wij proberen aan de kinderen enerzijds te benadrukken dat hun ouders de belangrijkste directe bron van waardenoverdracht zijn. Aan de andere kant geven we ze ook mee dat het belangrijk is om hun waardering aan ouders te laten blijken en hardop uit te spreken. Dat doen ze dan ook, en dat is vaak heel emotioneel.”