3 juni 2004: Dementie blijkt met een degelijk onderbouwde diagnose een geldige reden voor euthanasie. De Volkskrant bericht dat het college van procureurs-generaal dit in een brief aan de artsenorganisatie KNMG heeft gemeld. De beleidslijn is al in oktober 2003 goedgekeurd door minister Donner van Justitie. Tegelijkertijd houdt de KNMG deze dag een congres over euthanasie bij beginnende dementie. Daar wordt geconstateerd dat dementie een knelpunt is in de euthanasiewetgeving, die euthanasie bij ondraaglijk en uitzichtloos lichamelijk lijden legaliseert. Tijdens het congres blijkt dat het college van procureurs-generaal zes hem bekende zaken van euthanasie op dementerenden heeft geseponeerd.

10 december 2004: Ook de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) heropent de discussie over haar oude wens om een opening te geven aan euthanasie bij (beginnend) dementerenden. Tijdens het congres ”Je mag meer dan je denkt” worden de „juridische muizengaatjes” in de euthanasiewet benadrukt. Voornaamste boodschap is dat de wens tot levensbeëindiging bij euthanasie in bepaalde gevallen wordt gehonoreerd.

Dr. E. Borst -die als minister van Volksgezondheid in 2001 de legalisering van euthanasie door de Kamers loodste- bepleit op het congres een aparte toetsingscommissie voor de euthanasie op dementerenden. Zo zou ook deze vorm van euthanasie uit het strafrecht worden gehaald.

„Ook de gangbare opvatting dat bij dementie geen sprake is van lijden zal ter discussie worden gesteld”, aldus de NVVE in een persbericht. Drie deskundigen relativeren op het congres echter sterk de mate van lijden bij beginnend dementerenden.

Bijna 75 procent van de NVVE-leden wil euthanasie wanneer zij dement worden. Tweederde van hen vindt het begin van de ziekte het juiste moment voor het levenseinde.

16 december 2004: De KNMG legt een ander heet hangijzer weer in het vuur: euthanasie of hulp bij zelfdoding bij patiënten die niet lichamelijk ziek zijn, maar psychisch „lijden aan het leven.” Een commissie onder voorzitterschap van de emeritus hoogleraar dr. J. H. Dijkhuis komt tot de slotsom dat dit onder strikte voorwaarden is toegestaan. Een van die voorwaarden is dat de arts aannemelijk dient te maken dat de patiënt uitzichtloos en ondraaglijk lijdt.

In 2002 stelde de Hoge Raad in de zaak-Brongersma dat psychisch lijden aan het leven onvoldoende reden is tot euthanasie. Brongersma overleed in 1998 na op eigen verzoek een gifcocktail van de huisarts Sutorius te hebben gedronken. Sutorius had hierbij niet mogen helpen, aldus de Hoge Raad. De uitspraak wekte veel onvrede onder artsen en de euthanasielobby.

Twee op de drie Nederlanders zijn het volgens een peiling eens met de opvattingen van de commissie-Dijkhuis, zo blijkt uit een onderzoek van Maurice de Hond. Staatssecretaris Ross van Volksgezondheid weigert echter vooralsnog de euthanasiewet in deze richting aan te passen. Ze benadrukt dat de overheid „uiterst terughoudend” moet zijn met dit soort regelgeving, omdat die „buitengewoon gevoelig” ligt.

21 december 2004: De commissie-Dijkhuis lijkt op haar wenken te worden bediend. Dr. B. van Baaren, medewerkster van het VU medisch centrum, blijkt al te werken aan een vragenlijst waarmee artsen kunnen beoordelen of iemand „aan het leven lijdt.” Opmerkelijk is dat Van Baaren uitsluitend zieke NVVE-leden bevroeg wanneer zij zich eenzaam, hopeloos of depressief voelen. Een vertegenwoordiging van een eveneens groot en enigszins vergelijkbaar verband als de Nederlandse Patiënten Vereniging, met toch ruim 80.000 leden, kwam niet aan bod.

De vragenlijst -of wordt het meteen een protocol?- is pas over een paar jaar klaar. Mogelijk is dan de tijd rijp dat met verwijzing naar deze criteria meteen een nieuwe wetswijziging kan worden toegepast.

Het argument dat euthanasie een hellend vlak is, wil de euthanasielobby niet horen. Toch lijkt het er sterk op dat de grenzen nu weer verder worden opgerekt. De volgende stap van de euthanasielobby lijkt daarom slechts een kwestie van tijd te zijn.