Het Centraal Planbureau (CPB) luidde vorige maand de noodklok. Zo’n 9 tot 15 procent van alle gezinnen komt bij aanhoudende hoge prijzen, bijvoorbeeld als het gaat om de energiekosten, in financiële problemen. In het ongunstigste scenario zouden niet minder dan 1,2 miljoen huishoudens de noodzakelijke rekeningen niet meer kunnen betalen.

Bij Eneco, een van Nederands grootste gas- en elektriciteitsleveranciers, zijn de prijzen voor gas en elektriciteit sinds januari met achtereenvolgens 35 en 39 procent gestegen. Het bedrijf verwacht dat steeds meer van de in totaal ruim één miljoen klanten richting de winter een beroep zullen doen op een betalingsregeling. „We zien op dit moment een langzame toename”, laat persvoorlichter Rianne de Voogt weten.

Het bedrijf merkt nu vooral dat het incasseren van de maandbedragen steeds vaker wordt geweigerd. „Dat komt doordat er op dat moment te weinig geld op de lopende rekening staat”, legt De Voogt uit. Ook ziet het bedrijf „een langzame toename” van klanten die in een incassotraject terechtkomen. „Dan moet je denken aan huishoudens die betalingsherinneringen ontvangen”, aldus De Voogt.

Als Eneco vermoedt dat het betalen van de rekeningen moeilijk gaat, neemt het bedrijf contact op met de klant. „We kunnen op verschillende manieren helpen, daarbij is het vooral van belang dat we met elkaar in contact komen”, stelt De Voogt. Zo heeft Eneco de betalingsregeling versoepeld. Het is bijvoorbeeld mogelijk om twee keer per jaar een regeling te treffen. Voorheen kon dit niet vaker dan eens per jaar.

Maandbedrag

Veel huishoudens die moeite hebben om de financiële eindjes aan elkaar te knopen, kiezen er soms bewust voor om hun voorschotbedrag laag te houden. Zo kunnen ze de maandelijkse kosten drukken, maar lopen ze wel het risico om aan het eind van het jaar honderden, of soms duizenden euro’s te moeten bijbetalen. „Hoewel deze groep relatief klein is –er zijn namelijk altijd nog meer mensen die een realistisch maandbedrag betalen– zit daar voor ons wel een zorg”, aldus de persvoorlichter.

Eneco kan klanten niet verplichten hun bedrag te verhogen, maar het bedrijf zegt er wel alles aan te doen om ze hierin een verstandige keuze te laten maken. Bij het versturen van de jaarnota adviseert het bedrijf over het al dan niet aanpassen van het maandbedrag. De Voogt: „We kijken onder meer naar het verwachte verbruik, de huidige en de verwachte toekomstige tarieven. Ook nemen we zaken mee als de huidige btw-verlaging. We proberen altijd een maandbedrag aan te raden dat overeenkomt met het totaalbedrag op de eindnota.”

Vanwege de onzekerheid op de energiemarkt biedt Eneco tijdelijk geen vaste contracten meer aan. Veel zal afhangen van de geopolitieke situatie. „Hoe langer de oorlog in Oekraïne aanhoudt, hoe langer de onzekerheid ten aanzien van de energietarieven voor de consument voortduurt. In die zin maken we ons best wel zorgen.”

Middeninkomens

Het Nibud maakt zich eveneens zorgen, zegt persvoorlichter Karin Radstaak. Normaliter krijgt het budgetinstituut vooral vragen van mensen die tot de lagere inkomensgroep behoren, maar dat is nu aan het veranderen. Volgens de zegsvrouw komen ook steeds meer middeninkomens in de knel. Deze groep is, in tegenstelling tot mensen met lagere inkomens, niet gewend om op de kleintjes te letten. Radstaak: „Ze weten dus ook niet goed waar ze moeten beginnen als er bezuinigd moet worden.”

Het Nibud geeft aan deze huishoudens hetzelfde advies als aan mensen met een laag inkomen. Radstaak raadt hen aan om „terug te gaan naar het begin” door een lijstje van inkomsten en uitgaven op te stellen. „Veel huishoudens zijn zich er niet van bewust hoeveel onnodige abonnementen ze hebben. Daar kan je op bezuinigen. Of loopt binnenkort je telefoonabonnement af? Het loont om dan te zoeken naar een goedkopere provider.”

Als huishoudens echt geen ruimte hebben om te bezuinigen, rest er volgens Radstaak maar één optie: contact opnemen met de energieleverancier. Ze kan zich echter goed voorstellen dat mensen zich ervoor schamen om te vertellen over hun financiële problemen. Radstaak: „Bedenk dan: je bent beslist niet de enige. Ga dus het gesprek aan. Vind je dat toch nog moeilijk, stuur dan een e-mail. Neem in ieder geval contact op.”