Het mag de rechter niet om de volkswil gaan
De beslissing van het Amerikaanse hooggerechtshof heeft veel stof doen opwaaien en veel tongen losgemaakt. Een schijnbaar vaststaand recht wankelde in een luttel ogenblik en ligt nu op de schroothoop van de geschiedenis. Omdat naar het oordeel van de opperrechters het recht dat vordert.
In de kritiek die de achterliggende dagen veelvuldig werd gehoord, was een van de argumenten dat de uitspraak van de opperrechters ingaat tegen de wens van de meerderheid van het volk. Immers, zo’n 60 procent van de Amerikanen vindt dat het recht op abortus moet worden gehandhaafd.
Ook president Biden behoort tot de groep voorstanders. Hij heeft niet alleen woedend gereageerd op de uitspraak maar ook publiekelijk gezegd dat de rechters het Amerikaanse volk een slechte dienst hebben bewezen. Hij beloofde alles in het werk te stellen om de uitspraak ongedaan te maken. Zijn Democratische partijgenoten steunen hem daarbij.
Het is terecht dat binnen conservatieve en orthodoxe kringen men zich verbaast en zich soms ook opwindt over deze kritiek van de president. „Hij ondergraaft de rechtsstaat. Dat is schandelijk”, wordt dan vaak gezegd. En inderdaad dat kan niet, dat mag niet.
Tegelijk zal ieder moeten erkennen dat de reactie van Biden en zijn partijgenoten niet uniek is. Ieder die kennisneemt van rechterlijke uitspraken die niet passen in het eigen straatje, voelt weerstand in zich opkomen. Of het nu om een verkeersovertreding, een zakelijk geschil of om persoonlijke belangen gaat, dat maakt vaak niet uit.
Voor iedere veroordeelde bestaat in een rechtsstaat de mogelijkheid om in beroep te gaan, als men een vonnis onterecht vindt. Dat is de legale route. En soms krijgt een veroordeelde bij de hogere rechter alsnog gelijk.
Iets anders is het echter als aan de eettafel, bij de koffieautomaat, in artikelen en soms ook in politieke debatten met overtuiging wordt beweerd dat de rechters niet deugen. Ieder kent daarvan voorbeelden, tot in het parlement toe. En helaas moet ook worden vastgesteld dat orthodoxe christenen zich hier geregeld schuldig aan maken. Soms gaat dit zover dat men beweert de rechterlijke uitspraken naast zich neer te kunnen leggen omdat die afkomstig zijn van progressieve rechters.
Een Bijbelse en christelijke levenshouding is de uitspraken van rechters te eerbiedigen, ook als ze indruisen tegen het eigen rechtsgevoel. Rechters zijn er ook niet om (zoals Democraten in de VS nu beweren) recht te doen aan het algemeen gevoelen; zij zijn geroepen het recht zoals dat is vastgelegd in wetten te handhaven. Het fundament van de rechtsstaat is: eerbied voor het recht.
