Column: Technieten en techneuten

Slechts een klein deel van de jongens en een nog kleiner deel van de meisjes kiest voor een technisch beroep. Die komen er wel. Leer een vak en je leeft met gemak. Voor de anderen, de technieten, wordt het bestaan lastiger en onbegrijpelijker. Dat begint al op school. Als je niet eens de moeite neemt om bij vakken over natuur en wiskunde gewoon de simpele basiskennis te leren, snap je wat erna komt ook niet meer. Die luiheid leidt tot een lijdensweg. Als je dan na veel vijven en zessen zo’n vak laat vallen, begrijp je heel je leven lang niet meer wat er om je heen precies gebeurt. Zeggen dat het komt door gebrek aan aanleg, door het niet hebben van zoiets als een wiskundeknobbel, is een smoes. Dat kun je weten als je bij biologie beter oplet, en ook buiten de Nederlandse bubbel rondkijkt. In landen in Oost-Europa, maar ook in Azië en Zuid-Amerika, pikt het overgrote deel van de kinderen, dus ook de meisjes, die lesstof gewoon op. Voor de oorlog was in Irak de helft van de ingenieurs vrouw. Het klopt dus niet, die fatalistische slogan: kies exact, dan weet je zeker dat je zakt. Geslaagde vrouwen zeggen: een slimme meid leert exact op tijd. Natuurlijk zijn er ook personen die technisch handig zijn, nog voordat ze een opleiding hebben afgerond. Dat zijn techneuten: die zijn door oefening, al frutselend en knutselend, spelenderwijs en met schade en schande, vaardig geworden. Een beetje aanleg is daarbij nooit weg, maar veel belangrijker is het krijgen van tijd en ruimte en rommel om te experimenteren. Kinderen willen dat van nature, maar krijgen al snel een tik op de vingers zodra ze starten met hun slopende verkenning van de omgeving. Maar zonder het tot onderdelen terugbrengen van dingen kom je er nooit achter hoe de wereld in elkaar zit. Dat gedemonteerde zaken niet meer altijd in de oorspronkelijke staat terug te brengen zijn, is geen blijk van vernielzucht maar levert een belangrijk inzicht op. Het geeft besef van kwetsbaarheid en risico’s, en stimuleert tot voorzichtigheid. Ofwel, een techneutje begrijpt al snel dat behoedzaam omgaan met dingen loont, en dat spontaan kapotgegane spullen soms nog wel te maken zijn. Wil je als ouders zonder al te veel schade kinderen handig krijgen, geef ze dan gul defecte dingen en een eigen rommelplek. En vergeet de EHBO-doos en brandblusser niet. Jammer genoeg groeien veel jongeren in ons hoogontwikkelde land op in een omgeving die hen belemmert in het spelenderwijs leren kennen van natuur en techniek. Dat lukt gewoon niet met onderhoudsvrije ofwel betegelde tuinen, beperkte woonruimte, gebrek aan braakliggende terreinen, dichtgelijmde apparaten met niet herbruikbare onderdelen, en volgeplande dagen met veel verplaatsingen en reistijd. De afgelopen jaren kwamen daar de beperkingen vanwege corona bij: dat kan ook een oorzaak zijn voor de recente afname van techniekstudenten. Het is dan wel een van de langst doorwerkende vormen van Long Covid. De toename van het aantal technieten maakt het lastig om welvaart en welzijn op peil te houden. Niet alleen omdat zoveel babyboomertechneuten met pensioen gaan en werk blijft liggen. Maar ook omdat het gebrek bij de meerderheid van de bevolking aan natuurlijke en technische proceskennis een democratie vatbaar maakt voor nepnieuws en politieke schijnoplossingen. Complexe zaken als klimaatverandering, biodiversiteit en kunstmatige intelligentie vereisen meer natuurwetenschappelijk en technologisch inzicht. In plaats van zich links en rechts druk te maken over gendertransitie en omvolking is het urgenter om meer aandacht en hulp te geven aan mensen die in hun jeugd belemmerd zijn in hun technische identiteitsontwikkeling. Geef prioriteit aan een technietentransitie! _De auteur is adviserend ingenieur._

Column: Technieten en techneuten

Opinie | Column

RD.nl in uw mailbox?