De betreffende gemeenten lieten dat zaterdag weten na berichtgeving van NRC, radioprogramma Argos en het journalistencollectief Lighthouse Reports.

Een eerdere versie van het algoritme bleek mensen op basis van automatisch profileren als risicogroep te bestempelen en zo discriminatie in de hand te werken.

Volgens Argos pikte het systeem bepaalde groepen er direct uit als mogelijke bijstandsfraudeur, zoals woonwagenbewoners, bouwvakkers en alleenstaanden die in een ‘mindere buurt’ woonden.

Hulpmiddel

De 158 gemeenten die deze software gebruikten stopten daar in 2020 mee. Maar in Houten, IJsselstein, Lopik en Nieuwegein bleef een afgeleide versie in gebruik.

Uitkeringsinstantie WIL, die in deze vier gemeenten actief is, laat zaterdag weten: „WIL Lekstroom heeft onlangs vragen van journalisten ontvangen over het gebruik van de DPS-matrix bij het aanvragen van een bijstandsuitkering. Na het nodige uitzoekwerk is besloten te stoppen met het gebruik van de DPS-matrix. Bij het in gebruik nemen vertrouwden wij op de betrouwbaarheid van het rekenmodel erachter. Duidelijk is nu dat de matrix in de loop der tijd niet meer is bijgewerkt (gevalideerd). Dat wisten we niet. We zijn inmiddels gestopt met het gebruik van de DPS-matrix.”

WIL wijst erop dat het algoritme „nooit heeft bepaald of iemand wel of geen uitkering kreeg. Het was een hulpmiddel bij het bepalen wie de reguliere en wie de verkorte route doorliep.”

De organisatie gaat op zoek „naar een ander instrument dat voldoet aan de landelijke richtlijnen op het gebied van het gebruik van algoritmen”.

Stop

In een reactie schrijft minister Carola Schouten (Armoedebeleid) dat de fraudescorekaart „een aantal indicatoren bevat die als stigmatiserend bestempeld kunnen worden.” Ze vindt dat onwenselijk. Zij roept de gemeenten die dit systeem of een soortgelijk systeem nog steeds gebruiken op dat stop te zetten.